Архиви: Енциклопедија

ТАИРИ, Џемаил (Струга, 1924 – Струга, 1990) – работник и политички деец. Како учесник во НОБ (од 1943) бил политички комесар на чета и заменик политички комесар на баталјон, демобилизиран како резервен капетан на ЈНА. По Ослободувањето работел, главно, како професионален политички работник и меѓу другото, бил секретар на Општинскиот комитет на СКМ во Струга,… Continue reading ТАИРИ, Џемаил

ТАЈАНЕ – календарски обичај поврзан со празникот Раѓање на свети Јован Крстител – Иванден (7. Ⅶ/24. Ⅵ). Најдолго се задржал во Прилепско, Битолско и Крушевско. Вечерта спроти Иван-ден групи момчиња и девојки собирале билки, со кои закитувале едно ѓумче и го полнеле со вода од три чешми. Едно го носело ѓумчето на главата и него… Continue reading ТАЈАНЕ

ТАЈВАНСКО-МАКЕДОНСКИ ВРСКИ И ОДНОСИ. Се воспоставуваат по потпишувањето на документот за воспоставување дипломатски односи во Тајпеј од страна на министерот за надворешни работи на Република МакедонијаАлександар Димитров (27. И 1999) и Одлуката на Владата на Република Македонија(8. Ⅱ 1999) за воспоставување дипломатски односи со Р Кина–Тајван. На 29. И 1999 г., претседателот на Република МакедонијаКиро… Continue reading ТАЈВАНСКО-МАКЕДОНСКИ ВРСКИ И ОДНОСИ

ТАЈМИШТЕ – рудник на Фе руда, кој се наоѓа на источните падини на планината Бистра. Тој е карактеристичен претставник на вулканогено-седиментни наоѓалишта на железо. Локализиран е во вулканогено-седиментна средина изградена од различни видови карпи, при што рудната минерализација е ограничена на продуктивниот хоризонт со дебелина од повеќе десетици метри. Моќноста на рудните слоеви е од… Continue reading ТАЈМИШТЕ

ТАЈНА ОСЛОБОДИТЕЛНА МАКЕДОНСКА ОРГАНИЗАЦИЈА (ТОМО) – македонска национална и политичка организација во Егејскиот дел на Македонија, основана во Воден на 20. И 1945 г. Организацијата била раководена од 7-члено раководство на чело со Вангел Ајановски-Оче. На 28. Ⅳ 1945 г. ТОМО влегла во составот на Македонскиот народноослободителен фронт (НОФ). ЛИТ.: В. Ајановски-Оче, Егејски бури, Скопје,… Continue reading ТАЈНА ОСЛОБОДИТЕЛНА МАКЕДОНСКА ОРГАНИЗАЦИЈА

ТАКИ, Хамид (с. Ваксинце, Кумановско, 8. Ⅴ 1924) – политички деец. Бил учесник во НОБ (од 1941), член на КПМ (од 1943), заменик политички комесар и политички комесар на баталјон на НОВ и ПОМ. По Ослободувањето бил на разни раководни должности во ЈНА (до 1948), ја завршил Вишата политичка школа „Ѓуро Ѓаковиќ“ во Белград и… Continue reading ТАКИ, Хамид

ТАКОВСКИ, Јован (с. Умлена, Берово, 18. Ⅲ 1942) – теолог, свештеник, професор, преведувач. Завршил богословија во Приштина, Богословски факултет во Белград (1967), Филолошки факултет во Скопје (1980), а постдипломски студии во Париз. Докторирал како прв доктор по теолошки науки на Богословскиот факултет „Св. Климент Охридски“ во Скопје. Работел во Богословијата и на Богословскиот факултет во… Continue reading ТАКОВСКИ, Јован

ТАЛАГАНОВ, Коста (Скопје, 4. И 1939) – градежен инженер, редовен професор од областа на сеизмологијата. Дипломирал на Градежниот факултет во Скопје. Во ИЗИИС завршил постдипломски и докторски студии и работел како раководител на отсек, заменик-директор и директор (1976– 2004). Бил член на Агенцијата за евалуација на високото образование на РМ; директор на Меѓународниот курс за… Continue reading ТАЛАГАНОВ, Коста

ТАЛЕВСКИ, Владимир (Кичево, 7. Ⅲ 1959) – актер и режисер. Дипломирал актерска игра на ФДУ во Скопје (1983). Од 1983 г. е член на Народниот театар во Битола, потоа градоначалник од ВМРО ДПМНЕ. УЛОГ: Силјан („Црна дупка“), Хамлет (во истоименото дело), Мајсторот („Мајсторот и Маргарита“), Ангеле („Отепувачка“) и др. Владимир Талевски РЕЖИИ: „Малограѓанска свадба“, „Операција… Continue reading ТАЛЕВСКИ, Владимир

ТАЛЕСКИ, Благоја Петров (псевд. Иван) (Прилеп, 17. И 1924 – Скопје 26. Ⅲ 2001) – припадник на работничкото и на ослободителното движење, политичар и државник. Бил член на КПЈ (од 1940) и учесник и организатор на партизанските одреди во НОБ, член на МК на СКОЈ, секретар на МК на КПЈ и член на Воениот штаб… Continue reading ТАЛЕСКИ, Благоја Петров

ТАЛЕСКИ, Борка Петров (псевд. Црниот, Модерното, Октопод) (Прилеп, 19. Ⅷ 1921 – с. Плетвар, Прилепско, 2. Ⅲ 1942) – политички деец, учесник во напредното студентско и ослободителното движење, афирматор на македонската нација. Во 1939 г., како член на КПЈ, учествувал на Илинденските демонстрации (1940) во Прилеп и говорел за ослободување на Македонија. Бил затворан. Во… Continue reading ТАЛЕСКИ, Борка Петров

ТАМБУРА – општ термин за повеќе видови жичени инструменти, кои според обликот меѓусебно многу не се разликуваат. Разликата се состои во бројот на гласовите (и жиците), од каде што произлегуваат разните термини за овој инструмент. Така, едногласната тамбура од две унисони жици се вика литарка или иќителлија, двогласните тамбури од четири жици (две по две… Continue reading ТАМБУРА

ТАНАСКОВА, Фиданка Цветкова (с. Зрзе, Прилепско, 12. Ⅱ 1948) – новинар и публицист. Студирала на Правниот факултет во Скопје. Првин била новинар на в. „Студентски збор“, а потоа соработник и уредник на Политичката рубрика и рубриката Македонците во светот на в. „Нова Македонија“ (1971–2004). Во повеќе наврати остварила подолги престои во Австралија, САД и Канада.… Continue reading ТАНАСКОВА, Фиданка Цветкова

„ТАНЕ ЦАЛЕСКИ“ АД – Кичево – фабрика за навојни производи од жица. Изградбата започнала во 1962, а производството на завртки и навртки во 1964 г. Производниот процес се базира врз технологијата на ладно ковење на жица во алат и тоа: завртки и навртки со димензија од М 20 мм, при што технолошкиот процес е заокружен… Continue reading ТАНЕ ЦАЛЕСКИ АД

ТАНЕВСКА, Мими (Скопје, 17. Ⅲ 1956) – актерка и педагошки Мими Таневска работник. Дипломирала на Отсекот за актерска игра на ФДУ во Скопје (1984). Член е на Драмата на МНТ (1985–1999), а потоа работи во ФДУ во Скопје. Освен на матичната сцена, настапувала и на сцените низ Републиката. УЛОГ: Флејтиската („Кланица“), Грета („Македонски состојби“), Стојна… Continue reading ТАНЕВСКА, Мими

ТАНЕВСКИ, Јосиф (Скопје, 1945) – инж. технолог, унив. професор, основач на Движењето на екологистите на РМ. Дипломирал на Технолошко-металуршкиот факултет во Скопје (1970). Магистрирал (1975) и докторирал (1985) на Универзитетот во Загреб. Имал повеќе специјализации на универзитетите во Париз и во Хамбург. Од 1975 г. е координатор во Институтот на „Алкалоид“ – Скопје. Бил професор… Continue reading ТАНЕВСКИ, Јосиф

ТАНЕВСКИ, Стефан (Скопје,7. Ⅳ 1918 – Скопје, 16. Ⅱ 1997) – поет, драмски писател. Завршил Медицинско училиште. Пишува стихови на македонски јазик (од 1935 г. поемата „Гоце Делчев“. Стефан Таневски Подалечното македонско историско минато, крвавите битки, делбите и преселбите, измамите и поразите, легендите и преданијата се теми во неговите драмски творби. ДЕЛ: стихозбирка Ноќни бразди,… Continue reading ТАНЕВСКИ, Стефан

ТАНЕСКИ, Борис (с. Пештани, Охрид, 28. Ⅴ 1943) – град. инж., директор на Заводот за испитување материјали и развој на нови технологии „Скопје“ во Скопје (од 1978). Во Заводот работи од 1971 г. во реализација на многубројни објекти во земјава и во странство, а како добар организатор е заслужен за развојот и враќањето на Заводот… Continue reading ТАНЕСКИ, Борис

„ТАНЕЦ“, ансамбл за народни игри и песни на Македонија. Основан е на 24. Ⅲ 1949 г. Прв директор бил Мане Чучков, а прв уметнички раководител Живко Фирфов. Првиот официјален настап го имал на 24. Ⅵ 1950 г. Наредниот месец го имал првото претставување во странство во Ланголен (Англија), каде што со изведбата на „Тешкото“ ги… Continue reading ТАНЕЦ , ансамбл за народни игри и песни на Македонија

ТАНЗИМАТ (тур. танзимат-и хаѕриѕе – благотворни уредби)– назив за реформите воведени во Османлиската Империја со Ѓулханскиот хатишериф (1839) по кои и периодот што следел бил наречен „Танзимат“. Биле гарантирани безбедноста на животот, честа и имотот, бил укинат закупот на даноците, биле воведени нови правила за регрутација во војската, слободно градење, доградба или реновирање на црквите… Continue reading ТАНЗИМАТ

ТАНЧЕВ, Костадин (Динка) (Валандово, 7. Ⅷ 1940) & графичар, сликар, дизајнер, професор на Факултетот за ликовни уметности во Скопје, основоположник на современиот графички дизајн во РМ. Дипломирал на Академијата за применети уметности во Белград (1967). Како графичар остварува геометризирана визуелна структура, а како сликар создава во духот на поетскиот реализам. Излагал самостојно во Скопје и… Continue reading ТАНЧЕВ, Костадин

ТАНЧЕВ, Љубомир (Прилеп, 9. Ⅶ 1945) – град. инж., ред. проф. на Градежниот факултет во Скопје (од 1992) по предметите Брани и Хидротехнички објекти. Завршил постдипломски студии во Делфт, Холандија (1978/1979), докторирал во Скопје (1988). Учествувал во повеќе проекти од хидротехниката. Објавил преку триесет научни труда и четири книги од кои најзначајна е „Брани и… Continue reading ТАНЧЕВ, Љубомир

ТАНЧЕВ, поп Стамен (с. Бугариево, Солунско, 1857 – Солун,5.Ⅹ 1904) – свештеник, припадник на ТМОРО. Бил на служба во Егзархиската црква „Св. Димитрија“ во Солун и претседател на Солунската црковно-училишна општина, член на МРО (1894). Во врска со Солунската афера (1901) бил затворен во Подрум Кале. По амнестијата (1902) ги продолжил револуционерната и црковната дејност.… Continue reading ТАНЧЕВ, поп Стамен

ТАОРСКА КЛИСУРА – се протега помеѓу селата Таор и Башино Село во должина од 31 км, во долината на реката Вардар. Всечена е помеѓу источните клонови на планината Јакупица од западната и Градишката Планина од источната страна. Клисурата е тектонски предиспонирана и е со високи и стрмни долински страни, кои на некои места, како кај… Continue reading ТАОРСКА КЛИСУРА