Архиви: Енциклопедија

ТАПАН – мембранофон музички народен инструмент. Во Македонија се практикува во две големини – голем и мал, кои имаат ист облик и се изработуваат од ист материјал. Најпрвин се прави празен дрвен валјак (луб) од ореово или од костеново дрво. На секоја од неговите отворени страни е распната кожа од коза или од овца, која… Continue reading ТАПАН

ТАПЕТАРСКО ПРОИЗВОДСТВО – посебен сегмент од дрвно-индустриското производство на тапациран мебел. Во тапацираниот мебел влегуваат: мебелот за седење и мебелот за седење и лежење. Тапацираниот мебел го сочинуваат: фотелја (едносед), аголен едносед, двосед, тросед, табуретка и тросед со вграден механизам за трансформација во кревет. При конструирањето на тапацираниот мебел се води сметка за формата, што… Continue reading ТАПЕТАРСКО ПРОИЗВОДСТВО

ТАПИСЕРИЈА (фр. таписсерие – ткаеница) – текстилна уметност за создавање декоративни покривки за ѕидови и подови, за делови на мебел или како независно уметничко дело. Таписеријата се ткае рачно, на разбој, најчесто со природни предива, волна, лен, памук, свила. Најпознат центар за таписерии бил градот Арас во Франција. Во Република Македонијапрвите таписерии ги создаваат Л.… Continue reading ТАПИСЕРИЈА

ТАРАБУКА – мембранофон музички народен инструмент од ориентално потекло. Има облик на конусна вазна, а изработена е од глина во должина од 200 до 400 мм. Нејзиниот поголем кружен отвор е затворен со распната кожа од јагне или јаре, а во поново време со кожа од пластика. Помалиот кружен отвор не е Тарабука затворен. Се… Continue reading ТАРАБУКА

ТАРАНЕШ (Дебарско) – археолошки локалитет од доцноантичко време, каде што во 1982 г. е откриен гроб – тип циста. Граден е од монолитни плочи, меѓусебно поврзани, залиени со олово и покриени со плочи од архитектонски објекти во секундарна употреба. Во него се откриени: сребрена позлатена чинија со ликот на Лициниј Ⅱ, сребрен ѓум – кана,… Continue reading ТАРАНЕШ

ТАРАПУЗА, Стојан (Злетово, 29. ⅩⅠⅠ 1933) – поет, писател за деца. Завршил Виша педагошка академија во Скопје. Бил новинар и уредник во „Детска радост“, во Книгоиздателството „Наша книга“ и во Радио Скопје. Дебитирал со поезија за возрасни, а потоа целосно $ се посветил на литературата за млади. ДЕЛ: стихозбирки: Црвено растење, Ск., 1961; Во каменот… Continue reading ТАРАПУЗА, Стојан

ТАРНИК-МИТРЕВА, Љерка Звонимирова (Карловац, Хрватска, 8. Ⅴ 1926 – Скопје, 30. Ⅶ 2007) – невропсихијатар, редовен проф. на Мед. ф. во Скопје (1972), вработена на Нервната клиника (1959–1987). Мед. ф. завршила во Загреб (1953), специјалистички испит (1958) и хабилитирала (1971) во областа на психијатријата. Има посебен придонес во областа на суицидологијата и психотерапијата. Раководител на… Continue reading ТАРНИК-МИТРЕВА, Љерка Звонимирова

ТАРОНИТ, АШОТ (Џ – Ⅺ в.) – византиски благородник, војсководец, син на солунскиот дукс Григориј Таронит, зет на царот Самуил. Бил заробен од Самуил (995), се оженил за неговата ќерка Мирослава (996/7) и бил поставен за намесник на Драч. Му се предал на Василиј Ⅱ, ја добил титулата магистер, а жена му зости. ЛИТ.: Иоаннис… Continue reading ТАРОНИТ, АШОТ

ТАРОНИТ, Григориј (Х в.) – византиски благородник и војсководец, магистер, дукс на Солун. За да ги спречи нападите на Самуил, Василиј Ⅱ го поставил за намесник на Солун во ранг на дукс (991). Загинал во обидот да го ослободи заробениот син АШОТ (995). ЛИТ.: Иоаннис Сцѕлитзае Сѕнопсис Хисториарум, рец. И. Тхурн, Берлин, 1973. К. Аџ.… Continue reading ТАРОНИТ, Григориј

ТАРЧУЛОВСКИ, Јохан (Скопје, 17.Ⅺ 1974) – инспектор за придружба во Службата за обезбедување на претседателот на Република МакедонијаБорис Трајковски во војната во Република Македонијаво 2001 г., обвинет од обвинителството на Хашкиот трибунал за повреди на законите и обичаите на војувањето на 12. Ⅷ 2001 г. во с. Љуботен (член 7/1 од Статутот на Трибуналот, за… Continue reading ТАРЧУЛОВСКИ, Јохан

ТАСЕВА, Слаѓана (Скопје, 31. Ⅴ 1969) – правник, унив. рофесор. Професор и директор на Полициската академија и професор и декан на Факултетот за криминалогија и безбедност на Европскиот универзитет во Скопје. Основач и претседател на НВО Транспарентност – нулта корупција. Р. Душка Тасевска

ТАСЕВСКА, Душка (Прилеп, 25. Ⅶ 1938) – виолончелист. Студиите по виолончело ги завршува на Музичката академија во Загреб (проф. Рудолф Мац, 1965). Престојува на специјализација кај Е. Папаставро во Париз (1967–1970). Асистент е на проф. А. Навара во Скопје (1972–1975), како и на неговите музички семинари во Охрид. Од 1974 г. работи како професор на… Continue reading ТАСЕВСКА, Душка

ТАСЕВСКИ, Александар (Македонски Брод, 14. Ⅹ 1953) – одбојкар. Го завршил Автосообраќајниот училиштен центар во Скопје Александар Тасевски (1973). Бил член на ОК „Работнички“ и ОК „Вардар“ во Скопје. Настапил 210 пати за Одбојкарската репрезентација на Југославија (1972–1984). На седум балкански првенства освоил трипати второ и четирипати трето место. На Медитеранските игри во Сплит (1979)… Continue reading ТАСЕВСКИ, Александар

ТАСЕВСКИ, Владо (Прилеп, 1916 – 11. ⅩⅠⅠ 1943) – браварски работник, комунистички деец и борец. По завршувањето на четири класа гимназија, се вработил во Ложилницата на Железницата во Прилеп, каде што го изучувал браварскиот занает. Се префрлил на работа во Ложилницата во Скопје (1936) и се вклучил во синдикалното движење. Бил раководител на штрајкот во… Continue reading ТАСЕВСКИ, Владо

ТАСЕВСКИ, Сашо (Скопје, 10. Ⅳ 1972) – актер. Дипломирал на Отсекот за актерска игра на ФДУ во Скопје, (1995). Од 1998 г. е член на Драмскиот театар во Скопје. УЛОГ: Филоктет (во истоименото дело); „Роберто Зуко“ (неколку улоги во претставата), Силвио („Арлекин, слуга на двајца господари“), Лука („Стари миризби“), „Кандид во земјата на чудата“ (неколку… Continue reading ТАСЕВСКИ, Сашо

ТАСИЌ, Миомир (Скопје, 17. Ⅸ 1947) – оперски певец, баритон, првенец на Операта на МНТ. Дипломиран лекар. Пеење учел приватно кај Ст. Липша. Во Операта на МНТ е од 1978 г., каде што (во 1971) дебитирал со улогата на Валентин во операта Фауст. На сцената на МНТ реализирал повеќе од 20 помали и поголеми улоги.… Continue reading ТАСИЌ, Миомир

ТАСКАТА СЕРСКИ –в. Спасов, Атанас – (Таската) Серски.

ТАТАРИ – азиски племиња, главно муслимани-сунити. Формирале држава во јужноруските степи (1240). Преземале напади во Унгарија, Бугарија, Византија, во чија служба ограбувале по Македонија. ЛИТ.: Р. Грусе, Царство степа. Атила, Џингис-кан, Тамерлан, Сремски Карловци -Нови Сад, 1996. Б. Петр.

ТАТАРЧЕВ, Асен Михајлов (Ре-сен, 1892 – Куманово, 9. Ⅷ 1970) – гинеколог-акушер. Медицина завршил во Женева, каде што и специјализирал гинекологија и акушерство. Работел во Ресен, Софија и Битола. По Втората светска војна бил осуден за соработка со окупаторот. По Ослободувањето од затворот работел во Прилеп, Гостивар и Куманово, каде што ја организирал гинеколошката служба.… Continue reading ТАТАРЧЕВ, Асен Михајлов

ТАУЛАНТИ – илирски племиња, соседи на Македонците. Ја населувале територијата на ден. Албанија. Создале моќно кралство (ок. 335 г. пр. н.е.) на чело со кралот Глаукија, кој ги проширил границите на државата. По неговата смрт (крај на Ⅳ в.) кралството почнало да опаѓа. ЛИТ.: П. Кабан, За Илирите од Бардилис до Гентиј (Ⅳ–Ⅱ в. пр.… Continue reading ТАУЛАНТИ

ТАХИР, Алаетин (Алаеттин Тахир) (Скопје, 23. Ⅳ 1949 – Скопје, 29. И 2004) – раскажувач, книжевен критичар, новинар, преведувач, припадник на турската националност од РМ. Бил уредник на културната рубрика на весникот „Бирлик“, новинар на турските емисии во МТВ – Скопје, дописник на весникот „Тан“ од Приштина. Член на ДПМ од 1992 г. ДЕЛ: Апартман… Continue reading ТАХИР, Алаетин

ТАХИР, ќамуран (Скопје, 17. И 1925) – борец, новинар и политички деец. Ја завршил гимназијата во Велес и подоцна Вишата политичка школа „Ѓуро Ѓаковиќ“ и Високата школа за политички науки во Белград. Како гимназијалец бил член на СКОЈ (од 1941), член на МК на СКОЈ во Велес, учесник во НОБ (1941), како борец и заменик… Continue reading ТАХИР, ќамуран

ТАХОВ, Наум (Крушево, 1867 – Софија, 1930) – слеп народен пејач, собирач на народни умотворби и автор на песни. Во Софија го отпечатил својот зборник со македонски народни песни (1895). Десетина песни му отстапил Марко Цепенков. Објавени се и 40 влашки песни. Голем број од песните се однесуваат за личности од ослободителното движење од овој… Continue reading ТАХОВ, Наум

ТАЧИ, Хамид (с. Ваксинце, Кумановско, 1924) – борец и политичар. Се школувал во Великата медреса во Скопје (1936–1941), а потоа завршил гимназија во Приштина. Поради политички прогон бил принуден да го прекине школувањето и се приклучил на НОБ (од првата половина на 1943) како борец, политички комесар на чета, на баталјон и на бригада; демобилизиран… Continue reading ТАЧИ, Хамид