Архиви: Енциклопедија

ЏАМБАЗ, Даре (Прилеп, 1. Ⅹ 1911 – Скопје, 27. И 1981) – фармацевт, борец, државник. Дипломирал фармација во Загреб (1935). Веднаш по окупацијата на земјата (1941) стапил во НОБ и бил активен борец. Бил уапсен од бугарските власти и интерниран во Бугарија (1942–1943). По Втората Светска војна бил член на АСНОМ – на Третото заседание… Continue reading ЏАМБАЗ, Даре

ЏАМБАЗОВ, Александар (с. Стапар, Војводина, 3. Ⅱ 1936) – диригент и композитор. Музичка академија завршил во Белград. Работел во МРТ, како диригент на Танцовиот и ревискиот оркес-Александар Џамбазов тар. Реализирал огромен број студиски снимки и концерти во живо. Како автор, покрај доминантниот придонес во сферите на т.н. популарна музика, создал голем број детски песни, го… Continue reading ЏАМБАЗОВ, Александар

ЏАМБАЗОВ, Игор (Скопје, 15. Ⅶ 1963) – актер. Дипломирал на Отсекот за актерска игра на ФДУ во Скопје (1987). Член на Драмскиот театар (1987–1992), а потоа во Драмата на МНТ (1992–2005). Настапувал и на филм, а остварил исклучителна естрадна кариера промовирана низ масовните медиуми. УЛОГ: Занек („Стапица“), Пит („Спасени“), Ацо шпирт („Чија си“), Џанго и… Continue reading ЏАМБАЗОВ, Игор

ЏАМБАЗОВСКИ, Климент (Охрид, 1919 – Белград, 27. Ⅸ 2006) – македонски историчар, архивист, академик. Основното образование го завршува во родниот град, а Учителската школа во Јагодина, Србија (1939). По кратко учителствување, ги завршува студиите по педагогија и историја на Софискиот универзитет. Избран е за асистент на Катедрата по педагогија на Филозофскиот факултет на Универзитетот во… Continue reading ЏАМБАЗОВСКИ, Климент

ЏАМИЈА НА ИСХАК-БЕГ (АЛАЏА ЏАМИЈА) (Скопје, ⅩⅤ в.) – верски објект, споменик на културата. Подигната е од Исхакбег, вториот османлиски заповедник на Скопје. Позната е и под имињата Исхакија и Стара џамија, а називот Алаџа (шарена) го добила по богатиот декор со кој била украсена. Покриена е со купола, а другите делови и тремот со… Continue reading ЏАМИЈА

ЏАМИЈА НА КЕБИР МЕХМЕД ЧЕЛЕБИ (Скопје, 1469) – верски објект, споменик на културата. Подигната е од Мехмед Челеби, син на Исхак-бег, вториот османлиски заповедник на Скопје. Била покриена со купола, а со три мали куполи бил засводен и тремот. Имало имарет и училиште. Денес е со видно изменет изглед. ЛИТ.: Лидија Кумбараџи-Богоевиќ, Кебир Мехмед Челеби… Continue reading ЏАМИЈА

ЏАМИЈА НА СУЛТАН МУРАТ (ХУНЌАР ЏАМИЈА) (Скопје, 1436) – верски објект, споменик на културата. Изградена е под ктиторство на султанот Мурат Ⅱ (1421–1451). Настрадала во пожарот од 1689 г., по што била реновирана. Има отворен трем кој се потпира на четири камени столба, а внатрешната декорација датира од почетокот на ⅩⅩ в. Во дворот има… Continue reading ЏАМИЈА

ЏАМИЈА НА ХАМЗА-БЕГ (Битола, крај на ⅩⅤⅠⅠ – поч. ⅩⅤⅠⅠⅠ) – реновирана во 1798 г. Димензиите $ се скромни, внатрешноста е декорирана со стилизирана орнаментика, со растителни и геометриски мотиви. ЛИТ.: Крум Томовски, Џамии во Битола, Годишен зборник на Техничкиот факултет, Ⅱ–2, Скопје, 1957; Аѕверди Екрем Хакки, Аврупа’да Османл› Мимар› Есерлери. Ѕугослав-ѕа, ллл цилд, 3.… Continue reading ЏАМИЈА

ЏАМИЈА НА ХАЏИ ДУРГУТ (ТУРГУТ) (Охрид, 1466) – верски активен објект. Изградена е врз темелите на црквата Св. Недела. Има квадратната основа со димензии 6,50 х 6,50 м. Реставрирана 1980 г. Позната е под името Крст џамија (на врвот од минарето има крст). ЛИТ.: Охрид и Охридско низ историјата, кн. втора, Скопје, 1978; Фехим Бајрактаревиќ,… Continue reading ЏАМИЈА

ЏАМИЈА НА ХУСИН-шАХ (с. Сарај, Скопско, сред. на ⅩⅤⅠ в.) – верски објект, споменик на културата. Изградена е од санџакбегот Хусеин-шах. Има квадратна основа засводена со купола, а денешниот изглед на тремот го добил по реставрацијата од земјотресот од 1963 г. Во дворот има шестострано затворено турбе, во кое е погребан ктиторот Хусеин-шах (1566/1567 г.).… Continue reading ЏАМИЈА

ЏАМИЈА НА ИСХАК-БЕГ (АЛАЏА ЏАМИЈА) (Скопје, ⅩⅤ в.) – верски објект, споменик на културата. Подигната е од Исхакбег, вториот османлиски заповедник на Скопје. Позната е и под имињата Исхакија и Стара џамија, а називот Алаџа (шарена) го добила по богатиот декор со кој била украсена. Покриена е со купола, а другите делови и тремот со… Continue reading ЏАМИЈА НА ИСХАК-БЕГ

ЏАМИЈА НА КЕБИР МЕХМЕД ЧЕЛЕБИ (Скопје, 1469) – верски објект, споменик на културата. Подигната е од Мехмед Челеби, син на Исхак-бег, вториот османлиски заповедник на Скопје. Била покриена со купола, а со три мали куполи бил засводен и тремот. Имало имарет и училиште. Денес е со видно изменет изглед. ЛИТ.: Лидија Кумбараџи-Богоевиќ, Кебир Мехмед Челеби… Continue reading ЏАМИЈА НА КЕБИР МЕХМЕД ЧЕЛЕБИ

ЏАМИЈА НА СУЛТАН МУРАТ (ХУНЌАР ЏАМИЈА) (Скопје, 1436) – верски објект, споменик на културата. Изградена е под ктиторство на султанот Мурат Ⅱ (1421–1451). Настрадала во пожарот од 1689 г., по што била реновирана. Има отворен трем кој се потпира на четири камени столба, а внатрешната декорација датира од почетокот на ⅩⅩ в. Во дворот има… Continue reading ЏАМИЈА НА СУЛТАН МУРАТ

ЏАМИЈА НА ХАМЗА-БЕГ (Битола, крај на ⅩⅤⅠⅠ – поч. ⅩⅤⅠⅠⅠ) – реновирана во 1798 г. Димензиите $ се скромни, внатрешноста е декорирана со стилизирана орнаментика, со растителни и геометриски мотиви. ЛИТ.: Крум Томовски, Џамии во Битола, Годишен зборник на Техничкиот факултет, Ⅱ–2, Скопје, 1957; Аѕверди Екрем Хакки, Аврупа’да Османл› Мимар› Есерлери. Ѕугослав-ѕа, ллл цилд, 3.… Continue reading ЏАМИЈА НА ХАМЗА-БЕГ

ЏАМИЈА НА ХАЏИ ДУРГУТ (ТУРГУТ) (Охрид, 1466) – верски активен објект. Изградена е врз темелите на црквата Св. Недела. Има квадратната основа со димензии 6,50 х 6,50 м. Реставрирана 1980 г. Позната е под името Крст џамија (на врвот од минарето има крст). ЛИТ.: Охрид и Охридско низ историјата, кн. втора, Скопје, 1978; Фехим Бајрактаревиќ,… Continue reading ЏАМИЈА НА ХАЏИ ДУРГУТ

ЏАМИЈА НА ХУСИН-шАХ (с. Сарај, Скопско, сред. на ⅩⅤⅠ в.) – верски објект, споменик на културата. Изградена е од санџакбегот Хусеин-шах. Има квадратна основа засводена со купола, а денешниот изглед на тремот го добил по реставрацијата од земјотресот од 1963 г. Во дворот има шестострано затворено турбе, во кое е погребан ктиторот Хусеин-шах (1566/1567 г.).… Continue reading ЏАМИЈА НА ХУСИН-шАХ

ЏАФЕРИ, Арбен (Тетово, 24. И 1948) – новинар и политичар. Завршил Филозофски факултет. До 1990 г. работел за радио и телевизиските станици во Приштина (Косово) како главен уредник на Културната програма. Бил претседател на Партијата за демократски просперитет на Албанците во Македонија (од 18. Ⅳ 1995), а потоа лидер на Демократската партија на Албанците (до… Continue reading ЏАФЕРИ, Арбен

ЏЕКОВ, Ангел Томов (Пловдив, Бугарија, 21. Ⅺ 1917 – Скопје, 8. Ⅲ 1986) – ветеринар. Од 1948 до 1983 г. бил началник, односно директор на Ветеринарната управата во РМ. Има објавено 46 научно-стручни трудови, 576 стручни популарни написи, 9 стручно популарни брошури и една скрипта за ветеринарни техничари. М. Д. – Ј. Б.

ЏЕКОВ, Славчо (с. Раклиш, Радовишко, 21. Ⅸ 1924) – унив. професор, специјалист од областа на одгледувањето на шумите и за предметот дендрологија. Студирал на шумарскиот факултет во Белград, а дипломирал на новоотворениот Земјоделско-шумарски факултет во Скопје (1950). Докторирал на шумарскиот факултет во Загреб (1959). Избран е за асистент (1953), а потоа за редовен професор на… Continue reading ЏЕКОВ, Славчо

ЏЕКОВ, Томислав (Гевгелија, 18. Ⅸ 1943) – ред. проф. на ЕТФ во Скопје. Докторирал (1976) во Университѕ оф Пеннсѕлваниа, Пхиладелпхиа во САД. Работел во РТВ Скопје (1967–1969) како инженер за видеотехника. Од 1969 г. работи на ЕТФ во Скопје каде што во 1985 г. е избран за редовен професор. На ЕТФ вршел повеќе функции како… Continue reading ЏЕКОВ, Томислав

ЏЕКОВА-СТОЈКОВА, Слобода Ангелова (Гевгелија, 12. Ⅲ 1945) – биохемичар, редовен професор на Мед. ф. во Скопје. По дипломирањето на Мед. ф. во Скопје, од 1969 работи во Институтот за биохемија, каде што била шеф и директор (1983–1998). Автор и коавтор е во над 100 труда, учебник и практикум по биохемија и учесник во бројни проекти… Continue reading ЏЕКОВА-СТОЈКОВА, Слобода Ангелова

ЏЕЛАДИН-БЕГ (1794–1831) – управник на Охрид, син на тетовскиот паша Реџеп. Важел за справедлив управник за кого работеле и христијани. За заштитник на градот од разбојници го поставил Кузман Капидан, јунакот во „Сердарот“ од Григор Прличев. Под влијание на својата втора жена Ташула, робинка од Негушкото востание, во чие задушување учествувал, бил толерантен кон христијаните.… Continue reading ЏЕЛАДИН-БЕГ

ЏЕЛАЛ, Томо (псевд. шумски) (Гјелај-Схумски, Том Ник) – в. Ѓелај, Том Ник (псевд. шумски).

ЏЕМАЛИ, шабан (Дебар, 6. Ⅴ 1918) – правник. Бил учесник во НОБ (од 1942) како заднински активист, помошник-командант на Командата на местото; член на КПМ (од 1944). По Ослободувањето ја завршил Вишата управна школа и бил претседател на Градскиот народен одбор (1944–1947), член на Околискиот комитет на СКМ, член на Општинскиот комитет на СКМ, потпретседател,… Continue reading ЏЕМАЛИ, шабан