Архиви: Енциклопедија

ТАЏЕР, Исак (Софија, Бугарија 24. ⅩⅠⅠ 1916 – Скопје, 17. Ⅺ 2005) – спец. интернист, патофизиолог, редовен проф. на Мед. ф. во Скопје (од 1967), академик. По студиите на Мед. ф. во Виена Исак Таџер (1935–1939) завршува во 1941 г. на Мед. ф. во Софија. Во 1942 г. стажира, а потоа е интерниран во логор,… Continue reading ТАЏЕР, Исак

ТАША – албанска организација (1943–1944), формирана од Германците за етничко чистење на окупираниот западен дел на Македонија (со масовен терор и протерување на Македонците). Учествувала во грабежите по селата и во борбените акции против македонските партизански единици. Се расформирала во ноември 1944 г. ЛИТ.: Ѓорѓи Малковски, Политичките партии и организации во Македонија во Втората светска… Continue reading ТАША

ТАШЕВА, Марија (Радовиш, 24. ⅩⅠⅠ 1940) – универзитетски професор, социолог. Основно образование завршила во родното место, а средно во Штип. Завршила Стоматолошки (1964) и Филозофски факултет (1971) во Скопје. Докторирала на Филозофскиот факултет во Скопје, на тема „Концептот на општествената промена и развој во современиот функционализам“ (1991). Асистент на Институтутот за социолошки и политичко-правни истражувања… Continue reading ТАШЕВА, Марија

ТАШКОВ, Љубомир (Струмица, 2. Ⅳ 1949) – дипл. град. инж., редовен професор од областа на сеизмологијата. Основно училиште завршил во Скопје, а средно во ГУЦ „Здравко Цветковски“, како архитектонски техничар. Градежен факултет (Конструктивна насока) на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ завршил во 1974 г. како најдобар студент на генерацијата. Магистрирал во ИЗИИС (1980), каде што… Continue reading ТАШКОВ, Љубомир

ТАШКОВСКИ, Братислав (Скопје, 1960) – поет, раскажувач, публицист, новинар, редактор на „Македонско дело“ и на литературниот месечник „АКТ“ и „Форум плус“. Студирал новинарство на Скопскиот универзитет „Кирил и Методиј“. Бил претседател на Советот на меѓународната поетска манифестација Струшки ве-Братислав Ташковски чери на поезијата. Објавил повеќе поетски книги. БИБ.: Прсти во облаците (1987), Бикови во мојот… Continue reading ТАШКОВСКИ, Братислав

ТАШКОВСКИ, Васко (с. Нижеполе, Битолско, 31. Ⅷ 1937) & академски сликар, академик. Го завршил Средното уметничко училиште во Скопје (1958), а потоа дипломирал на Академијата за применета уметност во Бел-град (1964). Подолго време работел како сценограф во Македонската телевизија (1965&1991), со над 300 реализирани сценографии. Избран е за дописен (21. Ⅳ 1994), а потоа и… Continue reading ТАШКОВСКИ, Васко

ТАШКОВСКИ, Драган (Скопје, 10. Ⅸ 1917 – Хвар, септември 1980) – историчар и публицист. Основно и средно образование завршил во Скопје, а дипломирал и магистрирал на Високата школа за политички науки во Белград. Одбранил хабилитационен труд под наслов „Кон етногенезата на македонскиот народ“ (Скопје, 12. Ⅳ 1975) и бил избран во звањето виш научен соработник.… Continue reading ТАШКОВСКИ, Драган

ТАШЌОПРУЛУ Заде (Ахмед Исамудин-ефенди), (?, 1585 – Скопје, 1649) – познат османлиски биограф – енциклопедист. Во 1529 г. бил назначен за професор во Исхакбеговата медреса во Скопје, каде што повеќе години бил кадија и ги напишал делата Тарихи кебир и шакаик. ЛИТ.: Евлија Целеби, Путопис. Одломци о југословенским землјама. Превео, увод и коментар Хазим шабановиќ,… Continue reading ТАШЌОПРУЛУ Заде

ТВРДОКРИЛЦИ (Цолеоптера)– инсекти со два пара крилја. Предниот пар крилја е хитинизиран и претворен во тврди покрилја (елѕтрае), по што и го добиле името. Редот е претставен со најголем број видови меѓу инсектите, опфаќа преку 300.000 видови со различна големина од 0,4 до 160 мм. Тврдокрилец тркач Повеќето од нив се штетници во стопанството, но… Continue reading ТВРДОКРИЛЦИ

ТЕАРЦЕ – село во Тетовско. Се наоѓа во Долни Полог на преодот помеѓу подножјето на шар Пла-Новата црква „Св. Димитриј“ во Теарце нина и Полошката Рамнина, од двете страни на р. Теаречка Бистрица, на надморска височина од околу 540 м. Преку регионален пат е поврзано со Тетово на запад и граничниот премин Јажинце на североисток.… Continue reading ТЕАРЦЕ

ТЕАТРИ ВО МАКЕДОНИЈА. Во седум града во Република Македонијапостојат 12 театри: Македонски народен теа-тар – Драма, Национална институција Македонска опера и Ба-лет; Драмски театар; Турски теа-тар; Албански театар; Театар за деца и младинци (сите во Скопје); Народен театар „Војдан Чернодрински“ во Прилеп; Народен теа-тар „Антон Панов“ во Струмица; Народен театар во Штип; Народен театар во… Continue reading ТЕАТРИ ВО МАКЕДОНИЈА

ТЕКСТИЛНА ИНДУСТРИЈА – една од најзастапените индустрии за производство и преработка на текстилни материјали во РМ. Има значајна улога во развојот на македонското стопанство во последните педесетина години. Во СФРЈ Македонија била регион за развој на текстилниот сектор, со капацитети наменети за југословенскиот пазар и пошироко. Транзицискиот период донесе проблеми поради затворањето на големите компании… Continue reading ТЕКСТИЛНА ИНДУСТРИЈА

ТЕЛЕГРАФСКА АГЕНЦИЈА НА МАКЕДОНИЈА (ТАМ) (5. Ⅸ 1944 – 1945) – агенција за информирање на ДФ Македонија. Била формирана со одлука на Третата седница на Президиумот на АСНОМ во ман. „Св. Прохор Пчињски“ (2–5. Ⅸ 1944). Тоа е прва македонска национална информативна агенција во историјата. Одиграла значајна улога во афирмирањето на придобивките од НОАВМ. Подоцна… Continue reading ТЕЛЕГРАФСКА АГЕНЦИЈА НА МАКЕДОНИЈА

ТЕМЕЛКОВСКИ, Петар (Богомила, 25. Ⅺ 1946) – актер. Дипломирал актерска игра на Театарската академија во Софија. Бил член на Драмата на МНТ (1972–1975), а од 1975 г. е во Драмскиот театар во Скопје. Настапувал и на филм и ТВ, како и на други тетарски сцени во земјава и странство. УЛОГ: Трајан („Македонски состојби“), Едип („Цар… Continue reading ТЕМЕЛКОВСКИ, Петар

ТЕМЕЛКОСКИ-ВОЈВОДАТА, Дончо (с. Никодин, Прилепско, 10. Ⅱ 1916 – Прилеп, 24. И 1990) – првоборец. Неговата куќа била сврталиште на илегалците од НОАВМ – курирски врски, засолнување на болни и ранети. Носител е на Партизанска споменица 1941. ЛИТ.: Јордан Тодороски-шемко, Некои од формите на илегалната активност на Прилепската партиска организација во периодот 1941-1942 година, Прилеп… Continue reading ТЕМЕЛКОСКИ-ВОЈВОДАТА, Дончо

ТЕМЕЛКОСКИ, Борко Јорданов (псевд. Лилјакот) (Прилеп, 20. ⅩⅠⅠ 1919 – Скопје, 21. Ⅺ 2001) – партиски и воен раководител и државник. Во 1939 г. бил член на КПЈ и секретар на Месниот комитет на КПЈ. По окупацијата бил еден од организаторите и раковоБорко Темелкоски дителите на НОБ во Македонија. Во 1943 г. бил секретар на… Continue reading ТЕМЕЛКОСКИ, Борко Јорданов

ТЕМЕН (Теменос) – митски предок на македонските кралеви од династијата на Аргеадите, син на Аристомах или Клеодај, потомок на Херакле. Според претскажувањето на делфиското пророчиште, нему и на брат му Кресфонт им би-ло судено да ги вратат Хераклеидите на Пелопонез и да ја освојат оваа област. Подоцна, при поделбата на власта, на Темен му припаднал… Continue reading ТЕМЕН

ТЕМЈАНУШКА, БОРНМИЛЕРОВА (Виола борнмуеллери Ербен) – локален ендемит во флората на Република Македонијаод фамилијата темјанушки (Виолацеае), ограничено распространет на планините Јакупица, Караџица, Китка и Скопска Црна Гора. Опишана од М. Ербен (1985), а името на видот е посветено на Ј. Борнмилер (Ј. Борнмüллер), одличен познавач на флората на Македонија. Вл. М.

ТЕМЈАНУШКА, ГОСТИВАРСКА шВиола гостиваренсис (Њ. Бецкер & Борнм.) Борнм.ќ – локален ендемит во флората на Република Македонијаод фамилијата темјанушки (Виолацеае), познат само за околината на Маврово и во планините Кожа и Бистра. Вл. М.

ТЕМЈАНУШКА, КОШАНИНОВА (Виола косанинии (Деген) Хаѕек) – јужнобалкански ендемит од фамилијата темјанушки (Виолацеае), откриен и опишан од територијата на Македонија, а е присутен и во Албанија и во Грција. Вл. М. ТЕМЈАНУШКА, КРУШЕВСКА

ТЕМЈАНУШКА, ХЕРЦОГОВА (Виола херзоги Борнм.) – македонски флористички ендемит од фамилијата темјанушки (Виолацеае), познат во Мариово, околината на Прилеп (Плетвар, Козјак, Сивец), Јакупица, Караџица и во долниот тек на реката Треска. Вл. М.

ТЕМЈАНУШКА, ШАРПЛАНИНСКА (Виола сцхариенсис Ербен) – македонски флористички ендемит од фамилијата темјанушки ( Виолацеае), познат за шар Планина, во појасот на субалпските и алпските пасишта. Вл. М. шарпланинска темјанушка

ТЕМКОВ, Кирил Димитров (Кавадарци, 16. Ⅴ 1943) – доктор, унив. професор по филозофија. Учел во Белград, Земун и во Скопје. Дипломирал (1968) и докторирал филозофија на Филозофскиот факултет во Скопје (1982), каде што бил асистент (1970) и редовен професор (од 1990) по етика и естетика. Бил раководител на Институтот за филозофија (1989– 1991). Држел предавања… Continue reading ТЕМКОВ, Кирил Димитров

ТЕМПЕРАТУРА НА ВОЗДУХОТ ВО МАКЕДОНИЈА . тивно студена и влажна зима. Највања од предвоениот Филозофски факултет, 1932–1939), Вили- – тем-ладен месец е јануари, а тенденцијам Џејмс, Имануел Кант, Рене пературата на воздухот е условена ја за изедначување на температу-Декарт, Џон Стјуарт Мил, Фридод маритимното влијание што до-рите постои и кај високите пларих Ниче и др.… Continue reading ТЕМПЕРАТУРА НА ВОЗДУХОТ ВО МАКЕДОНИЈА