Tag: В

ВРАПЧИШТЕ – село во Гостиварско. Се наоѓа во јужниот дел на Полошката Котлина, во југоисточното подножје на шар Планина, на надморска висина од околу 580 м. Преку регионален пат на запад е поврзано со Гостивар, а на североисток со Тетово. Има 4.874 ж. од кои 172 ж. се Македонци, 2.899 ж. Турци и 1.777 ж.… Continue reading ВРАПЧИШТЕ

ВРАТНИЦА – село во Тетовско. Се наоѓа во крајниот североисточен дел на Полошката Котлина, во подножјето на шар Планина, од двете страни на регионалниот пат Тетово – Јажинце, на надморска височина од околу 750 м. Во минатото било општински центар, денеска е во состав на општината Јегуновце. Населението е во опаѓање. Во 1961 г. во… Continue reading ВРАТНИЦА

ВРВЧАРИ (Немертини) – силно издолжени и сплескани црви. Претежно морски организми. Распространети, главно, во умерениот појас каде што во крајбрежијата се закопуваат во тиња и во песок, или ползат по карпи и по морска вегетација. Мал број видови живее во милта на големи длабочини. Поретко ги има во тропските и суптропските мориња, а добро се… Continue reading ВРВЧАРИ

ВРВЧЕ СО ПАРИ – дел од невестински накит за на глава, од домашна изработка. Бил изработуван од стари метални пари, прикачени врз црвена волнена преѓа. Карактеристичен е за пределската целина Мариово. Сл. Ѓ. Габи вргањ

ВРГАЊ . (Болетус едулис с.л.) – сложен термин што се однесува на повеќе видови габи од комплексот Болетус едулис с.л. Многу е чест во буковите и во дабовите шуми во Македонија. Се користи за исхрана и масовно се собира за продажба, а посебно за извоз. Поради прекумерна експлоатација, во последно време е сè поредок. М.… Continue reading ВРГАЊ

ВРЕДНОСТА НА ЗЕМЈОДЕЛСКОТО ПРОИЗВОДСТВО. Според Државниот завод за статистика, во 2003 г. вкупната вредност на земјоделското производство во Република Македонија учествувала во БДП со 12%, а заедно со преработувачката индустрија 18%. Изразената вредност на производството на земјоделската гранка изнесувала 57.000.000.000 денари или 925.000.000 евра. Вкупната меѓуфазна потрошувачка (семенски материјал, енергија, ѓубрива, средства за заштита, добиточна… Continue reading ВРЕДНОСТА НА ЗЕМЈОДЕЛСКОТО ПРОИЗВОДСТВО

ВРЕНЦОСКИ, Славчо (Прилеп, 24. Ⅷ 1937) – архитект и урбанист. Дипломирал на Архитектонскиот отсек на Техничкиот факултет во Скопје (1963). Работел во Бирото за урбанизам при Општината Прилеп каде го изработил Основниот урбанистички план на Прилеп (1967), во проектанското биро „Градител“ во Прилеп и во Заводот за урбанизам и проектирање како главен проектант. Од 1980… Continue reading ВРЕНЦОСКИ, Славчо

ВРЕТЕНАРОВ, Динчо (с. Оваја, Серско, ? – Петричко, IX 1924) – војвода на ВМРО. По Првата светска војна бил војвода на ВМРО во Светиврачка околија, близок соработник на А. Василев. Поради учеството во убиството над Т. Александров, бил ликвидиран во времето на горноџумајските убиства во Петричко од ВМРО на Ив. Михајлов. ЛИТ.: Атанас Џолев, Спомени.… Continue reading ВРЕТЕНАРОВ, Динчо

ВРЕТЕНЦЕ, КРАЛСКО . (Анаџ император Леацх.) – крупен инсект од редот вилински коњчиња (Одоната). Живее во крајбрежјата и покрај шумските патишта. Активен е дење. Исклучително е добар и брз летач. Се храни со членконоги, кои ги лови и ги јаде во лет. Се појавува од јуни до септември. Женката полага јајца во вода. Ларвите се… Continue reading ВРЕТЕНЦЕ, КРАЛСКО

ВРНЕЖИ ВО МАКЕДОНИЈА. Врнежите во Македонија се главно од дожд, а во зимскиот период има и снег. Уделот на снегот на височина од 400 м н.в. во вкупната количина на врнежи е околу 10%, а на височина од 1.500 м повеќе од 30%. Географската распределба на врнежите во Македонија е доста неправилна, условена главно од… Continue reading ВРНЕЖИ ВО МАКЕДОНИЈА

ВРОЦЛАВСКИ, Кшиштоф (Радом, Полска, 28. IX 1937) – професор по македонска литература и македонски јазик на Варшавскиот универзитет, специјалист за јужнословенскиот фолклор. Дипломирал славистика на Варшавскиот универзитет. Две години работел во Инстиутутот за полски јазик, каде што го изучувал српско-хрватскиот јазик, а потоа дошол за лектор по полски јазик на Филозофскиот факултет во Скопје (11.… Continue reading ВРОЦЛАВСКИ, Кшиштоф

ВРТИМУШКИ или рибарки (Стерна, Цхлидониас) – родови на мали, до средно големи птици од фамилијата галеби (Ларидае), од кои само 5 видови се среќаваат кај нас: обична вртимушка (Стерна хирундо), мала вртимушка (Стерна албифронс), црна вртимушка (Цхлидониас нигра), белокрила вртимушка (Цхлидониас леуцоптерус) и белобрада вртимушка (Цхлидониас хѕбрида). ЛИТ.: Бирдс ин Еуропе: популатион естиматес, трендс анд… Continue reading ВРТИМУШКИ или рибарки

ВРХОВЕН СУД НА ДФМ/НРМ/ СРМ/РМ -. највисока судска инстанција во судскиот систем на Македонија. Врховниот суд на ДФМ е формиран во Скопје, со Повелбата за устројство на редовните народни судови во Федерална Македонија што ја донесе Президиумот на АСНОМ (1945). Врховниот суд на НРМ е востановен со Уставот на НРМ (1946), Врховниот суд на СРМ… Continue reading ВРХОВЕН СУД НА ДФМ/НРМ/ СРМ/РМ

ВРХОВЕН ШТАБ НА НОВ И ПОЈ (1941–1945) – врховно воено и политичко раководство на НОВЈ. Бил формиран како Гш на НОПОЈ, на чело со Ј. Б. Тито (27. Ⅵ 1941). Бил врховно воено и политичко претставништо на НОВЈ до одржувањето на Првото заседание на АВНОЈ (ноем. 1942). На советувањето во Столице бил преименуван во Вш… Continue reading ВРХОВЕН ШТАБ НА НОВ И ПОЈ

ВРЧАКОВСКИ, Миодраг Радивоев (Штип, 27. XI 1946) – радио-лог, редовен проф. на Мед. ф. Основно образование завршил во Штип, а средно и Мед. ф. (1971) во Скопје. Специјалист по радиологија од 1977, а докторат по медицински науки одбранил во 1987 г. и станал наставник по радиологија на Мед. ф. во Скопје. Посебна специјалност му е… Continue reading ВРЧАКОВСКИ, Миодраг Радивоев

ВРШНИК – неолитска населба кај с. Таринци, Штипско. Во 1958 г., во организација на Народниот музеј во Штип, а под раководство на Милутин и Драга Гарашанин, било извршено сондажно ископување при што се откриени остатоци од населба, со културен слој од околу 4 м, во кој се издвоени четири фази на обновување, исполнети со архитектонски,… Continue reading ВРШНИК неолитска населба кај с

ВТОР КУМАНОВСКИ НАРОДНООСЛОБОДИТЕЛЕН ПАРТИЗАНСКИ ОДРЕД -. в. Кумановски народноослободителен партизански одред. Вториот црковно-народен собор (1958)

ВТОР ЦРКОВНО-НАРОДЕН СОБОР (Охрид, 4 – 6. Ⅹ 1958) – одржан во Соборниот храм на охридските архиепископи „Света Софија“, со учество на 219 делегати на свештенството, монаштвото и македонскиот православен народ, ја возобнови својата древна црква – Охридската архиепископија со име Македонска православна црква. МПЦ доби поглавар, прв по укинувањето на Охридската архиепископија во 1767… Continue reading ВТОР ЦРКОВНО-НАРОДЕН СОБОР

ВТОРА МАКЕДОНСКА МЕРИДА – автономна административно-политичка и економска об-ласт, формирана по паѓањето на Македонија под римска власт во 168 г. пр.н.е. Втората мерида на исток граничи со Стримон, без Хераклеја Синтика и Бисалтија, додека на запад се протега до р. Аксиј, вклучувајќи ги и Пајонците, кои живеат источно од Аксиј; центарот е во г. Тесалоника.… Continue reading ВТОРА МАКЕДОНСКА МЕРИДА

ВТОРА МАКЕДОНСКО-РИМСКА ВОЈНА (200–197 г. пр.н.е.) – војна на македонскиот крал Филип Ⅴ (221–179 г.) против Римската Република. Во сојуз со Рим влегуваат: Родос, Пергам, Атина, Илирите, Дарданците и хеленските држави. Сојузените војски ја освојуваат Антипатрија во 200 г. пр.н.е. и се обидуваат да навлезат во Македонија. Во првите години на војната Филип Ⅴ успешно… Continue reading ВТОРА МАКЕДОНСКО-РИМСКА ВОЈНА

ВТОРА ОПЕРАТИВНА ЗОНА на НОБ на Македонија (1943) – формирана со наредба на Гш на НОВ и ПОМ во март 1943, а почнува да функционира од 20 мај 1943 г. Зоната го опфаќа просторот јужно од линијата Дебар–Кичево–Брод–Богомила и западно од железничката линија Богомила–Прилеп–Битола, со градовите: Струга, Охрид, Ресен, Битола, Прилеп и Крушево и нивните… Continue reading ВТОРА ОПЕРАТИВНА ЗОНА на НОБ на Македонија

ВТОРИ АВГУСТ (1903-1944) – државен празник на РМ. На 2 ав-густ 1903 г. започнало сенародното оружено востание, организирано и предводено од Македонската револуционерна организација под девизата „Македонија на Македонците”. Во ослободеното Крушево било објавено создавање Крушевска Република. Македонскиот народ ја демонстрирал својата одлучност да се избори за слобода и за државност. На 2 август 1944… Continue reading ВТОРИ АВГУСТ

ВТОРИ БАТАЛЈОН НА ТРЕТАТА ОПЕРАТИВНА ЗОНА НА НОВ И ПОМ . (пл. Кајмакчалан, 30. Ⅹ – 20. Ⅻ 1943) – воена единица на НОВ и ПОМ. Бил формиран од 113 борци на НО баталјон „Страшо Пинџур”, новопристигнати борци од Тиквешијата и Гевгелиско, работници од рудникот Дудица и Италијанската чета „Гарибалди”од 28 борци. Упатувајќи се кон… Continue reading ВТОРИ БАТАЛЈОН НА ТРЕТАТА ОПЕРАТИВНА ЗОНА НА НОВ И ПОМ

ВТОРИ ГЕВГЕЛИСКИ НАРОДНООСЛОБОДИТЕЛЕН ПАРТИЗАНСКИ ОДРЕД (Гевгелиско, 18. Ⅴ 1944 – Гевгелија, 21. XI 1944) – партизанска единица на НОВ и ПОМ. Бил формирал од постојната диверзантска група (средината на април 1944), ново-Александар Ⅲ, монета, аверс/реверс суверена македонска национална ВТОРИ пристигнати борци и партизани од Гевгелиско во други единици на НОВ и ПОМ, вкупно 15 борци.… Continue reading ВТОРИ ГЕВГЕЛИСКИ НАРОДНООСЛОБОДИТЕЛЕН ПАРТИЗАНСКИ ОДРЕД