Tag: А

АДМИНИСТРАТИВНО-ТЕРИТОРИЈАЛНА ПОДЕЛБА НА МАКЕДОНИЈА ВО СРЕДНИОТ ВЕК. Во времето на византиската власт во Македонија постоеле теми како административни единици: Солун, Стримон, Нов Стримон, Драгувитија и Верија. Бугарската административна структура се состоела од комитати: Брегалнички, Деволски, Кутмичевица и др. Во времето на Самуила Македонија била поделена на повеќе помали или поголеми воено-административни области: Струмичка, Мегленска, Воденска,… Continue reading АДМИНИСТРАТИВНО-ТЕРИТОРИЈАЛНА ПОДЕЛБА НА МАКЕДОНИЈА ВО СРЕДНИОТ ВЕК

АДМИНИСТРАТИВНО-ТЕРИТОРИЈАЛНА ПОДЕЛБА на Пиринскиот дел на Македонија под власта на Бугарија (1912 –). Овој дел на Македонија станал округ на Царството Бугарија (окт. 1912 – 20. Ⅱ 1920), именуван како Струмички округ, со административен центар градот Струмица. Административно бил поделен на околии, со околиски центри: Горна Џумаја (Благоевград), Мехомија (Разлог), Петрич, Неврокоп (Гоце Делчев) и… Continue reading АДМИНИСТРАТИВНО-ТЕРИТОРИЈАЛНА ПОДЕЛБА на Пиринскиот дел на Македонија под власта на Бугарија

АДМИНИСТРАТИВНО-ТЕРИТОРИЈАЛНА ПОДЕЛБА на Пиринскиот дел на Македонија под власта на Бугарија (1912 –). Овој дел на Македонија станал округ на Царството Бугарија (окт. 1912 – 20. Ⅱ 1920), именуван како Струмички округ, со административен центар градот Струмица. Административно бил поделен на околии, со околиски центри: Горна Џумаја (Благоевград), Мехомија (Разлог), Петрич, Неврокоп (Гоце Делчев) и… Continue reading АДМИНИСТРАТИВНО-ТЕРИТОРИЈАЛНА ПОДЕЛБА на Пиринскиот дел на Македонија под власта на Бугарија (1912)

АДМИНИСТРАТИВНО-ЦЕНТРАЛИСТИЧКИ ЕКОНОМСКИ СИСТЕМ ВО ДФМ/НРМ (1945– 1950) – економски систем во кој разрешувањето на централниот економски проблем (што да се произведува, како да се произведува и за кого да се произведува), т.е. разместувањето на постојните ресурси во економијата, комплетно е препуштено на државата (владата) преку централно и директивно планирање. Системот на административно-централистичкото управување на стопанството… Continue reading АДМИНИСТРАТИВНО-ЦЕНТРАЛИСТИЧКИ ЕКОНОМСКИ СИСТЕМ ВО ДФМ/НРМ

АДМИНИСТРАТИВНО-ЦЕНТРАЛИСТИЧКИ СИСТЕМ НА УПРАВУВАЊЕ ВО МАКЕДОНИЈА (1945-1953). Се карактеризира со државно управување на стопанството и со административно регулирање на земјоделството од страна на државната власт. Државното управување со стопанството настана како резултат на државната сопственост врз средствата за производство и тешките услови за обнова и изградба на земјата. Врз основа на државниот монопол врз средствата… Continue reading АДМИНИСТРАТИВНО-ЦЕНТРАЛИСТИЧКИ СИСТЕМ НА УПРАВУВАЊЕ ВО МАКЕДОНИЈА

АДОНИС, Али Ахмад Саид Есбер (Али Ахмад Саид Есбер Адонис) (Касабина, 1. Ⅰ 1930) – поет и есеист, роден е во Сирија, а подоцна станува либански државјанин. Тој е најголем современ арапски поет. Неговото творештво претставува сјајна лирска синтеза на Исток и Запад, едно ново литературно изразување и толкување. Во 1997 година го добил Златниот… Continue reading АДОНИС, Али Ахмад Саид Есбер

АДРИЈАНОВ, Георги (Белица, Разлошко, 14. Ⅻ 1897 – Банско, дек. 1931) – револуционер, комунист. Бил член на БКП во Пиринскиот дел од Македонија и деец на ВМРО(Об). Во Септемвриското востание (1923) бил командир на чета. Бил на студии во Франција и во Белгија (1925–1928). Во Виена (1928) имал средба со Владимир Поптомов и со Димитар… Continue reading АДРИЈАНОВ, Георги

АЕРОДРОМ „АЛЕКСАНДАР ВЕЛИКИ“, СКОПЈЕ – изграден е во 1928 г. во денешната скопска населба „Јане Сандански“. Првиот патнички авион што слетал на овој аеродром на 15. Ⅵ 1928 г. бил авионот „Потез-29“ (од француско производство) на авиопревозникот „Аеропут“, кој летал на првата редовна воздушна линија Белград – Скопје – Подгорица – Мостар – Сараево –… Continue reading АЕРОДРОМ АЛЕКСАНДАР ВЕЛИКИ , СКОПЈЕ

АЕРОДРОМ „СВЕТИ АПОСТОЛ ПАВЛЕ“, ОХРИД. – започнал со работа на 5. Ⅶ 1953 г. со слетувањето на ЈАТ-овиот авион „ДЦ-3“ на релацијата Белград – Скопје – Охрид, на тревна полетно-слетна патека со должина од 1.200 м. Годишно се превозуваат околу шеесет илјади патници и се извршувааат околу илјада полетувања и слетувања со авионите на 4-5… Continue reading АЕРОДРОМ СВЕТИ АПОСТОЛ ПАВЛЕ , ОХРИД

АЕРОДРОМИ ВО Република Македонија . Во Република Македонија функционираат меѓународните аеродроми во Скопје („Александар Велики”) и во Охрид („Св. Павле”), спортските аеродоми Стенковец, Аџитепе, Коњари, Логоварди и Сушево, земјоделските аеродроми Пеширово, Каратманово, Врсаково, Градско, Црвени Брегови, Сарандиново, „Даме Груев” и Логоварди (со бетонска ПСП), Мездра, Лакавица, Брод, Клечовци и Витачево (тревната ПСП), Петровец, Ебеплија (Плачковица),… Continue reading АЕРОДРОМИ ВО Република Македонија

АЕРОП (707/8 – 659 пр.н.е.) – брат на првиот македонски крал Пердика, основачот на македонската династија Аргеади. Според легендата (раскажана од Херо-дот) трите браќа, Пердика, Аероп и Гаван од гр. Арг доаѓаат во гр. Лебаја да работат кај кралот; оттаму бегаат и пристигнуваат во „друг дел на Македонија и се населуваат до таканаречените Градини на… Continue reading АЕРОП

АЕРОП Ⅰ . (ст. гр. ”Аеропој А/; Аеропус И) (ок. 639 – 574 г. од пр.н.е.) – македонски крал од династијата на Аргеадите, син на македонскиот крал Филип И; војува со Илирите и Тракијците. Според примо генитура, за крал е прогласен уште во лулка, на бојното поле пред битката со Илирите, зашто (според Јустин) на… Continue reading АЕРОП Ⅰ

АЕРОП Ⅰ . (ст. гр. ”Аеропој А/; Аеропус И) (ок. 639 – 574 г. од пр.н.е.) – македонски крал од династијата на Аргеадите, син на македонскиот крал Филип И; војува со Илирите и Тракијците. Според примо генитура, за крал е прогласен уште во лулка, на бојното поле пред битката со Илирите, зашто (според Јустин) на… Continue reading АЕРОП Ⅰ

АЕРОП Ⅱ . (ок. 396–393 пр.н.е.)– македонски крал од династијата на Аргеадите. Првите три години Аеродромот „Александар Велики”, Скопје владее како регент на малолетниот крал Орест, син на Пердика Ⅱ. Во 394 пр. н.е. му се противставува на спартанскиот басилеј Агис да помине со војска преку македонската територија. ЛИТ.: Диодор Сицулус., 12 Волс., Лоеб Цлассицал… Continue reading АЕРОП Ⅱ

АЕРОП Ⅱ . (ок. 396–393 пр.н.е.)– македонски крал од династијата на Аргеадите. Првите три години Аеродромот „Александар Велики”, Скопје владее како регент на малолетниот крал Орест, син на Пердика Ⅱ. Во 394 пр. н.е. му се противставува на спартанскиот басилеј Агис да помине со војска преку македонската територија. ЛИТ.: Диодор Сицулус., 12 Волс., Лоеб Цлассицал… Continue reading АЕРОП Ⅱ

АЖДЕР,АЖДА, АЖДАЈА, ЛАМЈА. (тур. ејдерха). – демон-ска претстава во вид на повеќеглаво змијолико чудовиште што живее во езерата и во длабоките вирови, во шупливите дрвја и пештерите, со исклучително негативни особини. Неговиот женски облик е ламјата. Во верувањата се појавува само во животински облик, а во народното творештво се претставува и како човек. Неговото потекло… Continue reading АЖДЕР,АЖДА, АЖДАЈА, ЛАМЈА

АЗБИЈА . – насилник, зулумќар во времето на османлиското владеење во Македонија. Нивниот број посебно нараснал во времето на Руско-турската војна (1877/ 1978), кога зеле учество како доброволци во османлиската армија и попатно ги пљачкосувале македонските населени места. Притоа дебарските азбии го опљачкале и градот Крушево. Народниот пејач ги проколнал: „бог да убие дебрани… /… Continue reading АЗБИЈА

АЗБУКА – Графемскиот изглед на македонското кирилично писмо А, а Б, б В, в Г, г Д, д Ѓ, ѓ Е, е Ж, ж З, з Ѕ, ѕ И, и Ј, ј К, к Л, л Љ, љ М, м Н, н Њ, њ О, о П, п Р, р С, с Т, т ќ,… Continue reading АЗБУКА

АЈАНОВСКИ-ОЧЕ, Вангел (Воден, 5. Ⅱ 1909 – Скопје, 19. Ⅴ 1996) – припадник на македонското национално движење (НОД) во Егејскиот дел на Македонија. Во периодот меѓу двете светски војни бил член на КПГ, во 1941 г. бил секретар на Реонскиот комитет на КПГ за Воден. Во 1942 г. во Воден ја основал и ја раководел… Continue reading АЈАНОВСКИ-ОЧЕ, Вангел

АЈАНОВСКИ, Георги (Воден, Грција, 25. Ⅱ 1941) – новинар Дипломирал новинарство во Скопје. Во периодот 1962–1966 г. бил соработник а потоа и уредник во в. „Вечер”, „Журнал” и „Нова Македонија”. Постојан дописник од Москва (1979/83). Главен и одговорен уредник на „Нова Македонија” (1989-1995) и заменик генерален директор на НИП „Нова Македонија” (1996). Основач и директор… Continue reading АЈАНОВСКИ, Георги

АЈАНОВСКИ, Ташо (Мими) Ристов (Воден, 6. Ⅱ 1908 – Скопје, 8. Ⅳ 1978) – национално-политички деец и борец. Откако се вклучил во работничкото движење (1928), бил претседател на Сеработничкиот сојуз во Воден (1932), учесник во антифашистичката војна (1941), организатор и раководител на воената организација ОПЛА (Заштита на народните борци) во градот (1943). Во времето на… Continue reading АЈАНОВСКИ, Ташо

АЈГА – првата престолнина на македонските кралеви од династијата Аргеади, лоцирана кај ден. с. Палатица, во околината на Бер (Беррхоиа). Локалитетот е потврден со најновите археолошки наоди на кралската некропола во Вергина (Кутлеш) крај Бер (членовите на кралската куќа се погребувани тука и по пренесување на престолнината во Пела). Ајга е ЛИТ.: Јустини, Хисториарум Пхилиппицарум;… Continue reading АЈГА

АЈГИ, Генадиј (Генадий Айги) (Зајмурзин, РФ, 31.Ⅷ 1934) – поет, есеист и преведувач, по националност е Чуваш; од 1960 г. се определува да пишува на руски јаГенадиј Ајги зик (до тогаш пишува на родниот чувашки). Неговите книги се објавувани во повеќе европски земји. Во 1993 г. е добитник на Златниот венец на СВП. БИБ.: На… Continue reading АЈГИ, Генадиј

АЈДИНСКИ, Љубомир (Љупчо) Ефтимов (Ново Село, Струмичко, 28. Ⅳ 1930) – дефектолог, универзитетски професор и хуманист. Го завршил Филозофскиот факулет во Скопје (педагогија) и Дефектолошките студии во Бел-град. Докторирал на дефектолошките науки (Белград, 1980). Редовен професор на Дефектолошкиот факултет во Белград (до 1992) и на Филозофскиот факултет во Скопје (Институт за дефектологија, 1993–2000). Објавил над… Continue reading АЈДИНСКИ, Љубомир