Tag: Ј

ЈАНЕВ, Ратко (Сандански, Бугарија, 30. Ⅴ 1939) – физичар, научен советник (1981) во Институтот за физика во Белград, член на МАНУ (1988). Дипломирал (1963) на Отсекот за техничка физика на ЕТФ во Белград. Магистрирал (1965) и докторирал (1968) на ПМФ во Белград со теми поврзани со атомски судири што претставуваат негова повеќедецениска преокупација. Специјализирал во… Continue reading ЈАНЕВ, Ратко

ЈАНЕВА, Билјана Љупчова (Бел-град, 2. Ⅶ 1950) – математичар, ред. проф. (2000) на ПМФ. Дипломирала (1973), избрана за асистент (1974) на ПМФ, магистрирала (1981) на ПМФ во Загреб, а докторирала (1989) на ПМФ во Скопје со темата „Некои класи полиадични полугрупи и групи”. Таа е автор или коавтор на повеќе научни трудови од областа на… Continue reading ЈАНЕВА, Билјана Љупчова

ЈАНЕВА, Драгослава (Куманово, 3. Ⅹ 1938) – керамичарка. Завршила Училиште за применета уметност во Скопје. Создава употребна и украсна керамика. Излагала самостојно (Куманово, Скопје) и на колективни изложби во земјата и во странство. Ал. Цв. Магдалена Јанева

ЈАНЕВА, Магдалена (Скопје, 12. XI 1934) – балерина. Балетското образование го стекнува во Балетското училиште во Скопје, во класата на Ѓ. Македонски и Н. Кирсанова. Член е на Балетот во МНТ (1949–1956); првенка на Балетот на Народното позориште во Белград (1956-1973). Ј. се истакнува со чиста класична балетска техника и музикалност. Има одиграно повеќе главни… Continue reading ЈАНЕВА, Магдалена

ЈАНЕВСКИ, Живко (Градско, 1. Ⅷ 1940 – Скопје, 15. Ⅲ 2000) – најистакнат македонски новински фоторепортер. Мајстор на фотографија на Југославија (1974), во наредната година во Берн, го добил највисокото меѓународно признание за уметничка фотографија ЕФИАП. Со фотографија почнал како член на белградските фото-клубови „Електромашинац” и „Београд” (1957 /1968), а професионално по враЖивко Јаневски ќањето… Continue reading ЈАНЕВСКИ, Живко

ЈАНЕВСКИ, Јордан (Скопје, 29. Ⅰ 1933 – Скопје, 15. IX 1999) – тонснимател и тонски монтажер. Се вработува (1950) во „Вардар филм”, каде што низ работата во филмовите стручно се оспособува за професијата тонски снимател. Во „Вардар филм” останува сè до своето пензионирање (1991). За македонската филм-ска продукција има реализирано повеќе од 130 кусометражни и… Continue reading ЈАНЕВСКИ, Јордан

ЈАНЕВСКИ, Светозар (Велес, 19. Ⅶ 1947) – технолог, бизнисменменаџер. По завршувањето на Технолошкиот факултет во Скопје (1976), се вработува во Пиварницата – Скопје (1976) и како директор на Секторот за истражување и развој, технички директор и генерален директор на фирмата ја проширува инвестиционата активност, го стандардизира производството, го подигнува квалитетот на производите и постигнува најдобри… Continue reading ЈАНЕВСКИ, Светозар

ЈАНЕВСКИ, Славко (Скопје, 11. Ⅰ 1920 – Скопје, 30. Ⅰ 2000) – поет, раскажувач, романсиер, есеист, сценарист, сликар. Мошне рано почнал да се занимава со литература и сликарство. Учесник е во НОБ. Како припадник на Ⅲ македонска ударна бригада ги пишува стиховите Крвава низа, објавени веднаш по Ослободувањето. Од јануари 1945 г. ја уредува првата… Continue reading ЈАНЕВСКИ, Славко

ЈАНИЌИЕВИЌ, Лилјана (Скопје, 28. IX 1938) – физичар, ред. проф. (1981) на ПМФ. Дипломирала (1961) на ПМФ, магистрирала (1965) во Блумингтон (Индијана) и докторирала (1973) на ПМФ во Скопје со теорија за дифракцијата на светлината од линеарна зонска мрежичка. Објавила повеќе од 100 статии, значителен дел од нив во странство, во врска со појавите на… Continue reading ЈАНИЌИЕВИЌ, Лилјана

ЈАНКОВ-МУЧЕТО, Благој Георгиев (Гонев) (Струмица, 3. Ⅵ 1911 – Струмица, 14. Ⅶ 1944) – шивачки работник, комунистички деец, народен херој. Завршил два класа гимназија, а потоа во Белград го изучил шивачкиот занает (1928) и бил особено активен во тамошното синдикално и комунистичко движење. Го раководел штрајкот на струмичките шивачки работници (12–15. Ⅹ 1936), по што… Continue reading ЈАНКОВ-МУЧЕТО, Благој Георгиев

ЈАНКОВИЌ, Љубица и Даница (Љубица – Алексинац, Србија, 14. Ⅳ 1894 – Белград, 3. Ⅴ 1974; Даница – Лешница, Србија, 7. Ⅴ 1898 – Бел-град, 18. Ⅳ 1960) – етномузиколози и етнокореолози. Заедничката собирачка работа на полето на фолклорот ја започнале во 1913 г. Први во тогашната држава се занимавале со собирање и со проучување… Continue reading ЈАНКОВИЌ, Љубица и Даница

ЈАНКОВИЌ, Никола (Охрид, крајот на ⅩⅤⅠⅠⅠ – Србија, втората пол. на ⅩⅠⅩ) – иконописец. Соработувал со Михајло Константиновиќ од Битола на живописот во манастирот Троноша (1834) и на иконостасот во манастирот Чокешина. Работел во манастирот „Сретение” во Каблар со сликарот Живко Павловиќ (1844). Самостојно сликал во манастирот Чибутковица (1848), во манастирот Арилје (1849), Враниќ (1850),… Continue reading ЈАНКОВИЌ, Никола

ЈАНКОВИЧ, Јефрем (Јефтимије) – Тетоец (Тетово, 60-тите г. на ⅩⅤⅠⅠ в. – Русија, 1718) – митрополит. Во 1690 г. со бегалското население предводено од патријархот Арсение Ⅲ Црноевиќ емигрирал на австриска територија. Од 1695 до 1703 г. епископувал во Мохачко-сигетско-печујската епархија. Бил против прифаќањето на унијатството и дошол во судир со месните духовни лица. Отишол… Continue reading ЈАНКОВИЧ, Јефрем

ЈАНКУЛА ВОЈВОДА (Бан) – јунакот во епската народна поезија е историската личност Јан Хуњади (Ерделје, 1387 – Земун, 1456). Се истакнал во борбите против Турците, по што народот го запомнил и го опеал, иако песните за него содржат многу малку историски факти. За своите заслуги во борбите (1438–1439) станува северински бан, а се прославува и… Continue reading ЈАНКУЛА ВОЈВОДА

ЈАНКУЛОВСКА, Евдокија Ѓорѓиева (Крушево, 28. Ⅰ 1954) – спец. по стоматолошка протетика, редовен проф. на Ст. ф. Магистрирала во 1990 г., докторирала во 1991. Публикувала 50 статии и ав-тор е на учебниците Анатомија и морфологија на вилиците и забите и Тотална протеза – претклиника. Е. М.

ЈАНЧЕВСКА-НИКОЛОВСКА, Мирослава Димитрова (Куманово, 31. Ⅷ 1928) – редовен професор (1979) на ПМФ (Институт за хемија). Докторирала (1953) на ПМФ во Скопје. Била еден од првите асистенти на Катедрата за хемија. За редовен професор е избрана во 1979 г. На додипломските и постдипломските студии по хемија одржувала настава по неколку предмети од областа на органската… Continue reading ЈАНЧЕВСКА-НИКОЛОВСКА, Мирослава Димитрова

ЈАНЧЕВСКИ, Ѓорѓи (Скопје, 27. IX 1950) – економист, банкар. Го завршил Економскиот факултет во Скопје (1969–1973), а се усовршувал првин преку АИЕСЕЦ во Дан-ска (Есбјерг, 1972), потоа во Велика Британија (Единбург, 1873); бил на студиски престој во САД за усовршување на менаџментот (Њујорк, 1992), на семинар во Дрезднер банка во Германија (1994) и студиски престој… Continue reading ЈАНЧЕВСКИ, Ѓорѓи

ЈАПАНЏАК -. горна облека што се носела зиме, наместо гуња. Бил изработуван од клашна, со едноставен крој. Должината му била до колената, а ракавите кратки до лактите. Имал и голема јака, која по потреба се користела како ќулавка. Бил без украси и гајтани. Најчесто се носел нагрнат, прикачен однапред на градите. Ј. Р. – П.

ЈАРАМКАБА ЗУРЛА .- зурла од средна големина. Најчесто се употребува за изведување на главната водечка мелодија, освен кога водечката мелодија ја изведува најмалата зурла џура. Тогаш зурлата јарамкаба има бордунирачка улога и ја свири лежечката мелодиска линија. ЛИТ.: Д-р Александар Линин, Народните музички инструменти во Македонија, Скопје, 1986, 106. Ѓ. М. Ѓ. Димитар Јаранов

ЈАРАНОВ, Димитар (Солун, 18. Ⅹ 1909 – 14. Ⅷ 1962) – географ. Основно и средно образование завршил во Софија. Географија дипломирал на Историско-филолошкиот факултет на Софискиот универзитет (1933). Истата г. заминал на Хумболтовиот универзитет во Берлин, каде што одбранил докторска дисертација на тема „Јуротипниот релјеф на Алпите, Централна Европа и Стара Планина”, потоа заминал да… Continue reading ЈАРАНОВ, Димитар

ЈАСЕН .(Фраџинус Л., фам. Олеацеае) – кон овој род припаѓаат околу 80 вида од умерените подрачја на Северната хемисфера. Дрвја, ретко грмушки, со непарно перести листови, спротивно поставени. Еднодомни или дводомни, со цветови собрани во метлести, терминални или во странични соцветија. Плодовите се издолжени, крилести оревчиња. Кај нас се автохтони следните видови: а) јасен (горски… Continue reading ЈАСЕН

ЈАСИКА .(ТРЕПЕТЛИКА) (Популус тремула Л., фам. Салицацеае) – големо листокапно дрво со право стебло, со мазна, светлозелена кора. Ареалот £ се протега низ цела Европа, Северна Азија и во Северозападна Африка. Листовите се тркалезни, со брановиден раб, врз долга, сплескана дршка. Дводомен вид е, со цветови собрани во долги реси. Цвета пред пролистувањето, а плодовите… Continue reading ЈАСИКА

ЈАСТРЕБИ (Бутео, Пернис, Ацципитер) – родови на средно големи грабливи птици од фамилијата орли, еји, луњи и јастреби (Ацципитридае), од кои во Македонија се регистрирани 7 видови: обичен глувчар (Бутео бутео), лисест глувчар (Бутео руфинус), северен глувчар (Бутео лагопус), јастреб осојад (Пернис апиворус), јастреб кокошкар (Ацципитер гентилис), јастреб врапчар (Ацципитер нисус) и краткопрст јастреб (Ацципитер… Continue reading ЈАСТРЕБИ

ЈАХЈА-паша (прв. полов. на ⅩⅤ – почет. на ⅩⅤⅠ в.) – османлиски војсководец. Бил беглер-бег на Румелија и везир, член на султанскиот Совет. Во Скопје изградил џамија што с” уште постои. ЛИТ.: Глиша Елезовиќ, Јахја паша, „Југословенски историски часопис”, Ⅲ, 1–4; Лјублјана–Загреб–Београд, 1937. Др. Ѓ. ЈАХЈА-ПАШИНА ЏАМИЈА