Tag: Ш

ШАБАНИ, Азем Ресул (с. Калиште, Струшко, 14. Ⅹ 1944) – поет, романсиер, драмски писател, преведувач. Основно образование завршил во родното мес-то, а средно во Струга. Дипломирал на Педагошката академија во Скопје (Група за албански јазик и книжевност). Бил наставник по албански јазик, а потоа новинар и уредник на Културната рубрика во „Флака“, одгово- Азем шабани рен уредник на сп. „Јехона“, „Г’зими“ и на Редакцијата за издавачка дејност. Бил член на

ШАБАНИ, Бајрам Расим (с. Липково, Кумановско, 14. Ⅹ 1922 – атар на с. Белановце, Кумановско, 14. Ⅹ 1941) – првоборец и народен херој. Сирак од шестгодишна возраст, од својата петнаесетта година работел во Куманово како земјоделски и градежен работник и како ковач. Се вклучил во синдикалното движење (1940) и станал член на СКОЈ (од почетокот на 1941) и борец на Карадачкиот НОПО (од 12. Ⅹ 1941). Загинал во борба со

ШАБАНОВ, Ерол Хамзов (Гевгелија, 19. Ⅲ 1947) – спец. по стоматолошка протетика, професор на Ст. ф. во Скопје. Магистрирал во 1980 г., а докторирал во 1983. Бил помошник и заменик-дирек- Ерол шабанов тор на Стоматолошкиот клинички центар (во три мандати), продекан на Ст. ф. (во три мандати). Публикувал 86 статии. Е. М.

ШАВРЕСКИ, Звонко (Скопје, 5. Ⅷ 1965) – правник, општественик. Основач на Интерпарламентарното лоби за лица со посебни потреби и претседател на НВО Полио плус – движење против хендикеп и активист за човекови права на лицата со хендикеп. Р.

ШАИН, Асен Божов (Струга, 5. Ⅷ 1922 – Скопје, 28. Ⅲ 1996) – спец. по инфективни болести, примариус и долгогодишен директор на Клиниката за инфективни болести при Мед. ф. во Скопје. Има особени заслуги за проучување на бактериските инфекции во гастроинтестиналниот тракт, како и за изградба, опремување и функционирање на новиот современ објект на Инфективната клиника при Мед. ф. во Скопје. Бр. Н.

ШАКИРИ, Реис (с. Сопотско, Ресенско, 12. ⅩⅠⅠ 1919 – Скопје, 13. Х 2006) – работник, комунистички деец, борец, општественик и државник. Како член на КПЈ (од 1941), учествувал во формирањето на Преспанско-битолскиот НОПО, а потоа бугарските власти го интернирале во Свети Врач (1942). Бил делегат на АСНОМ. По Ослободувањето бил резервен мајор, секретар на Околискиот комитет на КПМ во Гостивар, член на Претседателството на НФМ и извршувал одговорни должности во

ШАКИРИ, Ресул (с. Сопотско, Ресенско, 10. Ⅺ 1931) – комунистички деец, општественик и државник. Завршил гимназија, а потоа студирал на Филозофскиот факултет во Скопје. Бил член на СКМ (од 1950), претседател на Општински комитет и член на Претседателството на ЦК на Народната младина на Македонија, директор и главен и одговорен уредник на в. „Флака е Веллазеримит“. Исто така, бил член на Извршниот совет на НРМ, член на Извршниот одбор на

ШАЛДЕВ, Христо Тр. (Гуменџе, Егејскиот дел на Македонија, 25. ⅩⅠⅠ 1876 – Софија, 2. Ⅱ 1962) – член, секретар и претседател на ТМОК и член-основач на МНЛД во С.-Петербург (28. Х 1902), учесник во Илинденското востание (1903). Се школува во Гуменџе, во Солун и во духовните семинарии во Цариград и Полтава, а потоа ја завршува Духовната академија во С.-Петербург (1901– 1905). Како бугарски стипендист и раководител на ТМОК во Русија,

ШАЛИНСКИ, Трајко Божиновиќ (с. Степанце, Куманово 2. Ⅷ 1905 – Скопје, 28. Ⅷ 1979) – ветеринар. Докторирал на В. ф. во Белград (1953). Научен советник и директор (1947–1967) во Ветеринарниот институт во Скопје. Објавил 21 научни и стручни трудови. М. Д. – Ј. Б. шАМПИЊОН – збирен термин што се однесува на претставници од родот габи Агарицус. Масовно се собира за исхрана низ целата РМ, а посебно полскиот шампињон (Ага

ШАНДАНОВ, Петар (Охрид, 4. Ⅶ 1895 – Софија, 15. Ⅹ 1971) – раководител на ВМРО. Се школувал во Охрид и во Битола. Учесник во Првата балканска војна, во Охридското востание (1913) се борел во четата на војводата Петар Чаулев. Во ВМРО бил резервен член на ЦК на ВМРО (1925–1928), а по убиството на А. Протогеров (1928) и по расцепот на Организацијата, станал водач на протогеровистичката ВМРО. Пред Втората светска војна

ШАПКАР, Ристо (с. Велгошти, Охридско, 1931) – политиколог, стопанственик и фотограф. Беше долгогодишен директор на РО „Херој Тоза Драговиќ“ во Охрид (членка на корпорацијата Заводи „Црвена застава“ од Крагуевац). Истовремено извесен период беше и секретар на Општинскиот комитет на СКМ во Охрид. Како страстен љубител на уметничката фотографија, стана еден од водечките македонски фотографи. Приреди повеќе изложби со уметнички фотографии во Македонија, како и во разни југословенски и европски центри

ШАПКАРЕВ, Илија Андонов (с. Велгошти, Охридско, 26. Ⅶ 1931) – математичар, ред. проф. (1975) на ЕТФ. Дипломирал (1954) на Филозофскиот факултет (асистент од 1959 на Техничкиот факултет) и докторирал (1964) на ПМФ со тема „Инваријантни диференцијални равенки во однос на смена на функцијата“. Во учебната 1965/66 г. бил на специјализација во Математичкиот институт во Гетинген, Германија. Научниот интерес му е областа на диференцијалните равенки. Автор е на 60-тина научни трудови

ШАПКАРЕВ, Јонче (с. Велгошти, Охридско, 17. Ⅸ 1926) – унив. професор, биолог. Основно образование завршил во родното мес-то, а средно во Охрид. Во 1947 г. се запишал на Групата биологија на Филозофскиот факултет во Скопје, а дипломирал во 1951 г. До 1954 г. бил вработен како асистент и ја вршел должноста директор на Хидробиолошкиот завод во Охрид. Во 1956 г. ја одбранил докторската дисертација, а во звањето доцент бил избран

ШАПКАРЕВ, Кузман Паскалов (Охрид, 1834 – Софија, 1909) – истакнат македонски фолклорист, публицист, литерат со пробив во повеќе жанрови, полемичар, учебникар, дисципулус од кругот на Димитрија Миладинов (негов зет за ќерка). Образованието го започнал во родниот Охрид, кај вујко си Јанаки Стрезов, а го продолжил и надвор од Македонија. Живеел и работел во Софија, каде што објавил серија свои книги, главно од областа на македонскиот фолклор. Соработувал во бугарскиот цариградски

ШАПКОТ, Томас (Ипсвич, Австралија, 6. Ⅸ 1935) – еден од најзначајните современи австралиски поети. Со голем успех пишувал и романи, како Белиот елен на прогонот (преведен и на македонски јазик). Првите стихови почнал да ги објавува во 1954 г. Во 1989 г. го добил Златниот венец на СВП. Во 1987 г. во Скопје излегла Антологија на современата австралиска поезија во негов избор и предговор. БИБЛ.: Одбрани песни (1978), Добредојде (1983)

ШАРЕВСКИ, Чедо (с. Леуново, Мавровско, 10. Ⅶ 1933 – Скопје, 9. Ⅵ 1995) – унив. професор. Завршил Висока школа за физичка култура во Белград (1959). Магистрирал на Медицинскиот факултет во Скопје (1977) на тема: „Развој на атлетиката во СР Македонија од првите почетоци до 1975 г“. Хабилитирал на Факултетот за физичка култура во Скопје (1981) на тема: „Состојба на наставата по атлетика во основното и насоченото образование во СР Македонија

ШАРЕНА (АЛАЏА) ЏАМИЈА (Тетово, 1495 г.) – верски активен објект, споменик на културата. Подигната од сестрите Хуршиде и Муневера, кои се доселиле од Анадолија. Името го добила поради питорескната декорација со растително-геометриски украси на надворешната фасада и во внатрешноста, што ја прави вистински раритет меѓу исламските објекти на Балканскиот Полуостров. Реновирана е повеќепати. ЛИТ.: Никос Чаусидис и др., Македонија: културно наследство, Скопје, 1995; Аѕверди Екрем Хакки, Авру’пада ОсманлиМирнан Есерлерли.Ѕугославѕа, Ⅲ

ШАРЕНА САЈА – горна женска облека, составен дел на невестинската носија (од Кумановско). Се носела до првата деценија на минатиот век, до кога се носеле и невестинските шарени, големи кошули. За разлика од белата саја, таа е побогато украсена и дел од украсите шарена саја се дело на терзиите. Декорацијата на сајата е изведена со вез и во комбинација со апликации на алова (црвена) чоја, а поретко, врз црна чоја.

ШАРЕНИЦА – женска празничка кошула, богато орнаментирана. Се носела во Кумановскиот регион сè до почетокот на ⅩⅩ в. Ј. Р.-П.

ШАРЕНЦИ (Цлеридае) – средно големи тврдокрилни инсекти. Обоени се црно до темнометално или се шарени, со големина 10–16 мм. Имаат силно развиени вилици за лов. Ларвите им се црвени и грабливи, се хра нат со ларви шаренец (пчелин волк) од други инсекти. Во светот се познати 3.000 видови. Најчест вид во Македонија е пчелиниот волк (Трицходес апиариус Л.); има карактеристично шарени покрилја (црвено-црни); ларвите живеат во гнезда од солитарни пчели,

ШАРЕСКИ, Тихомир (с. Леуново, Гостиварско, 15. Ⅳ 1921 – Скопје, 02. Ⅱ 2004) – првоборец и генерал-полковник на ЈНА. Основно училиште завршил во родното село и во Гостивар, а со средно образование се здобил во Тетово и Охрид. Бил припадник на работничкото и комунистичкото движење. Во времето на НОАВМ бил член на МК (1941) и на Окружен комитет на КПЈ (1942), заменик-командир и командир на чета, командант на баталјон и