Tag: С

СЛЕЈАНСКА-СТОЈАНОСКА, Стела (Штип, 12. ⅩⅠⅠ 1944) – пијанист. Дипломирала на Редовната музичка школа во Париз (Ж. Бланкар, Т. де Бруноф, 1967). Магистрирала во истата институција (Т. де Бруноф, 1969). Концертирала во Република Македонијаи во повеќе европски земји. Сн. Ч.-Ан.

СЛЕПЧЕНСКИ АПОСТОЛ – полн изборен апостол од ⅩⅠⅠ в., пергамент, македонска редакција, 154 листови. Уставно кирилско писмо, пишувано со мастило и киновар. Иницијалите се од зооморфен тип. Некои од листовите се палимпсест, словенскиот текст е пишуван врз грчки. Текстот на Слепченскиот ап. го пишувале двајца пишувачи, едниот пишувал ситно и право, другиот крупно и косо.… Continue reading СЛЕПЧЕНСКИ АПОСТОЛ

СЛИВА (Прунус доместица Л.) – до 1975 г. по бројот на стеблата беше водечка култура, а на второ место беше јаболкото. Сега е обратно. Во 2005 г. се регистрирани 1,3 милиони Црни сливи родни стебла и производство од 25,3 илјади т. Најмногу се користи за домашна преработка во ракија и др., помалку за јадење и… Continue reading СЛИВА

СЛИВА (Прунус доместица Л.) – до 1975 г. по бројот на стеблата беше водечка култура, а на второ место беше јаболкото. Сега е обратно. Во 2005 г. се регистрирани 1,3 милиони Црни сливи родни стебла и производство од 25,3 илјади т. Најмногу се користи за домашна преработка во ракија и др., помалку за јадење и… Continue reading СЛИВА

СЛИВА (Прунус Милл., фам. Росацеае) – од овој род во Република Македонијаприродно се застапени: џанката (П. церасифера Ехрх.), мало дрво со елипсести листови и со различна боја на плодовите; трн(ен)ката (П. спиноса Л.), грмушка со Слива трнка ситни листови и со мали, модри плодови, и дивата слива (П. цоцомилиа Тен.), високопланинска грмушка или мало дрво,… Continue reading СЛИВА

СЛИВА (Прунус Милл., фам. Росацеае) – од овој род во Република Македонијаприродно се застапени: џанката (П. церасифера Ехрх.), мало дрво со елипсести листови и со различна боја на плодовите; трн(ен)ката (П. спиноса Л.), грмушка со Слива трнка ситни листови и со мали, модри плодови, и дивата слива (П. цоцомилиа Тен.), високопланинска грмушка или мало дрво,… Continue reading СЛИВА

СЛИВНИЧКИ МАНАСТИР – в. „Света Богородица“. СЛИКАРСТВОТО ВО ⅩⅩ ВЕК

СЛОБОДНИ ТЕРИТОРИИ ВО НОВ НА МАКЕДОНИЈА (1943– 1944 г.) – територии создадени во 1943 г. во Дебарца и Копачка, Маврово и Бистра, Преспа, Кожув и Козјак, кои постепено биле ширени и зафаќале пространи територии. Со поврзувањето на слободната територија на Кожув со слободната територија создадена од ЕЛАС на Пајак Планина и Караџова, слободната територија се… Continue reading СЛОБОДНИ ТЕРИТОРИИ ВО НОВ НА МАКЕДОНИЈА

СЛОВА НА СВ. ЕФРЕМ СИРИН – македонски ракопис од втората четвртина на ⅩⅣ в. Фрагменти од ракописот се наоѓаат во повеќе библиотеки под различни библиотечни ознаки. Најголемиот дел е од манастирот Дечани, бр. 77 (од него е откинат 1 л. и од 1956 год. се чува во Нар. библ. на Србија, РС 426). Во РНБ… Continue reading СЛОВА НА СВ

СЛОВЕНЕЧКО-МАКЕДОНСКИ ВРСКИ И ОДНОСИ. Почетоците се главно од половината на ⅩⅠⅩ в., но посебен поттик им дава учеството на словенечкиот доброволец Мирослав Хубмаер во организирањето и водењето на Кресненското востание (1878–1879), како и интересот за македонската дијалектологија и воопшто за македонското прашање на филологот Ватрослав Облак („Мацедонисхе студиен“, Њиен 1896), ставовите на Хенрих Тума –… Continue reading СЛОВЕНЕЧКО-МАКЕДОНСКИ ВРСКИ И ОДНОСИ

СЛОВЕНОМАКЕДОНСКО НАЦИОНАЛНО-ПРОСВЕТНО ДРУШТВО „СВ КИРИЛ И МЕТОДИЈ“ (С.-Петербург, 27. Ⅵ – 31. Х 1912) – македонска национално-политичка асоцијација во С.-Петербург што претставува всушност преименувано продолжение на МНЛД заради добивање правен легитимитет во Русија пред очекуваните настани на Балканот. Основачкиот акт со Уста-С. Куновски: „Жена во облаци“ (1976) вот е потпишан од Димитрија Павле (Чуповски), Гаврил… Continue reading СЛОВЕНОМАКЕДОНСКО НАЦИОНАЛНО-ПРОСВЕТНО ДРУШТВО СВ КИРИЛ И МЕТОДИЈ

СЛОВЕНСКА ПИСМЕНОСТ. Поради трговски, верски и други потреби Словените се обидувале да пишуваат словенска реч со латинско и грчко писмо, како што вели Црноризаец Храбар, „без оустроениа“. Првото уредено словенско писмо, глаголицата, било создадено од Константин-Кирил Философ. Меѓутоа, прашањата кога, каде, како, за кого и сл. било измислено тоа, и денес се с“ уште актуелни,… Continue reading СЛОВЕНСКА ПИСМЕНОСТ

СЛОВЕНСКОМАКЕДОНСКА КНИЖЕВНА ДРУЖИНА во Софија – првата позната македонска книжевна асоцијација, основана во 1888 г. од емигранти Македонци, под претседателство на Ѓорѓија М. Пулевски, која, според сведочењето на Д. Чуповски, имала цел „да ја прероди народната македонска литература“. Растурена била од бугарската влада, а „многу нејзини членови биле изгонети од Кнежевството“. ИЗВ.: Управда, К‹мÍ бÎла… Continue reading СЛОВЕНСКОМАКЕДОНСКА КНИЖЕВНА ДРУЖИНА во Софија

СЛОВИЌ, Драгољуб (Јагодина, Србија, 1. Ⅲ 1911) – агроном, проф. по овоштарство, истакнат стручњак што имал значителен придонес за обнова и унапредување на овоштарството во РМ. Завршил Земјоделско училиште, а потоа полагал гимназиска матура за да може да се запише на факултет. Дипломирал на Земјоделскиот факултет во Земун. Поминал повеќе години во овоштарската струка. Автор… Continue reading СЛОВИЌ, Драгољуб

СЛОПИМ – средновековно утврдување во Македонија. Византискиот император Алексиј И Комнин тука (1106) се подготвувал за борба против Норманите. Се лоцира кај с. Слопинци, на околу 77 км од Солун, јужно од Гевгелија, од десната страна на р. Вардар, на влезот на реката во Циганската Клисура. ЛИТ.: Т. Томоски, Белешки за неколку малку познати места… Continue reading СЛОПИМ

СЛУЧАЈОТ СИДИРОПУЛОС И ДРУГИТЕ ПРОТИВ Р. ГРЦИЈА – случај пред Европскиот суд за човекови права во Стразбур, поведен со жалба доставена до Комисијата на 16.Ⅺ 1994 г. од група граѓани, припадници на македонското малцинство во Р Грција (Христос Сидиропулос и други), против Р Грција поради повреда на правото на правично судење, слободата на мислата, совеста… Continue reading СЛУЧАЈОТ СИДИРОПУЛОС И ДРУГИТЕ ПРОТИВ Р

СМАТРАКАЛЕВ, Иван Д. (с. Горно Броди, Серско, 9. Ⅲ 1878 – Пловдив, 4. Ⅵ 1946) – учител, член на ТМОРО. Завршил Педагошко училиште во Сер. Учителствувал во родното село, во с. Крушево (Серско) и во с. Просочен (Драмско). Тука бил пунктов началник на ТМОРО (1901–1902). Од 1903 г. бил осуден и во затвор останал до… Continue reading СМАТРАКАЛЕВ, Иван Д

СМАТРАКАЛЕВ, Михаил (Серез, Егејскиот дел на Македонија, 15. ⅩⅠⅠ 1910 – Софија, 16. Ⅳ 1998) – поет, раскажувач, новинар, публицист, револуционер. Завршил право на Софискиот универзитет. Еден од најпројавените активисти на напредната македонска емиграција во Бугарија меѓу двете светски војни. На двапати ВМРО (на В. Михајлов) го осудила на смрт. Бил член на ВМРО (Обединета),… Continue reading СМАТРАКАЛЕВ, Михаил

СМАЌОСКИ, Бошко (с. Модрич, Дебарско, 18. Ⅸ 1938 – Скопје, 1998) – поет, раскажувач, романсиер, драмски автор, писател за деца, новинар. Автор што привлекува внимание со жанровска разновидност и еруптивна творечка енергија. БИБ.: Мајски ѕвончиња, 1959; Додека роси, 1962; Распродажба на остатоците од пролетта, 1963; Усвојување на дневниот ред; Всушност с“ е убава балада, 1968;… Continue reading СМАЌОСКИ, Бошко

СМИЛ, ЖИВОИНОВ (Хелицхрѕсум зивојинии Чернј.–Сошка) – локален македонски калцифилен флористички ендемит од фам. Астерацеае, познат само за планината Га-личица. Вл. М. Димитар Смилев

СМИЛЕВ, Димитар Алексов (Велес, 17. Ⅹ 1909 – Скопје, 6. Ⅺ 1996) – спец. по болести на устата, забите и вилицата, проф. на Ст. ф. во Скопје. Хабилитирал во 1956 г. Бил учесник во НОБ како санитарен референт. Бил иницијатор и член на Матичната комисија за формирањето на Стоматолошкиот оддел на Мед. ф. и е… Continue reading СМИЛЕВ, Димитар Алексов

СМИЛЕВО – мијачко село во Демирхисарско. Се наоѓа во југоисточните падини на планината Биг-ла, во изворишниот дел на Стара Река, на надморска височина од околу 880 м. Со локален пат е поврзано со регионалниот пат Битола–Демир Хисар–Кичево. Тоа е единствено село во Демирхисарско и Пелагонија населено со Мијаци, дојдени од мијачкиот предел кон крајот на… Continue reading СМИЛЕВО

СМИЛЕВСКИ КОНГРЕС (с. Смилево, Битолско, 19. Ⅳ / 2. Ⅴ- 24. Ⅳ / 7. Ⅴ 1903) – конгрес на Битолскиот револуционерен округ на ТМОРО. На него учествувале 32 делегати, под претседателство на Дамјан (Даме) Груев. За обезбедување на Конгресот биле ангажирани околу 2000 вооружени лица; на пристапите кон Смилево биле поставени засилени стражи, местото го… Continue reading СМИЛЕВСКИ КОНГРЕС

СМИЛЕВСКИ-БАТО, Видое (с. Никифорово, Гостиварско, 14. Ⅷ 1915 – Скопје, 8. Ⅸ 1979) – комунистички деец, првоборец, народен херој, политичар и државник. Завршил трговска академија во Белград, каде што се вклучил во комунистичкото движење (1935). Бил чиновник во Државната хипотекарна банка. Во неговиот дом работела партиска техника (1939). Како член на КПЈ (од 17. Ⅳ… Continue reading СМИЛЕВСКИ-БАТО, Видое