Tag: П

ПЕНУШЛИСКА-МИТРОВСКА, Натка (Скопје, 24. Ⅳ 1934) – балерина. Балетското образование го добива во Средното балетско училиште во Скопје, во класата на Ѓ. Македонски и Н. Кирсанова, а потоа кај познатите педагози Љ. Јегорова и О. Преображенскаја во Париз (1953-1954). Модерен балет учи кај Х. Крајцберг во Цирих и А. Роје во Каштел Камбеловец. Член на… Continue reading ПЕНУШЛИСКА-МИТРОВСКА, Натка

ПЕНУШЛИСКИ, Кирил (Солун, 15. Ⅺ 1912 – Скопје 23. Ⅴ 2004) – универзитетски професор, ректор, фолклорист. Гимназија завршил во Скопје (1931), а дипломирал на Филозофскиот факултет, група Југословенска книжевност (1938). Докторирал на Филозофскиот факултет во Скопје со темата „Стефан Верковиќ – собирач на македонски народни умотворби“ (1956). Во времето на окупацијата активно бил вклучен во… Continue reading ПЕНУШЛИСКИ, Кирил

ПЕНЧЕВ, Петко (Варна, 1. Ⅺ 1882 – Софија, 10. Ⅴ 1947) – публицист, учесник во македонското револуционерно движење; Бугарин. Завршил правни науки во Брисел. Учествувал во Илинденското востание. Бил член на Серскиот револуционерен комитет и секретар на четата на Ј. Сандански. Учествувал на Рилскиот (1905) и на ќустендилскиот конгрес (1908), кога бил избран за член… Continue reading ПЕНЧЕВ, Петко

ПЕПЕЛИШТЕ (Неготино) – средновековна некропола сместена на локацијата Трнче-Стреа, на 2,5 км североисточно од Неготино. Во 1989 и 1990, Б. Бабиќ ископал 76 гробови, на кои им се приклучени уште 9, откриени случајно. Гробните конструкции се цисти од камени плочи и слободни закопувања во јами оградени со речни камења, ретко и со дрвени штици. Покојниците… Continue reading ПЕПЕЛИШТЕ

ПЕПЕЛНИЦИ – ТРИПСИ (Тхѕсаноптера) – многу ситни инсекти. Имаат тесни ресести крила, по што го добиле името (тхѕсанос гр. = прамен, перче). Телото им е долго околу 1 мм. Имаат устен апарат за цицање, се хранат со растителни сокови од цветови, листо-Пепелник – трипс ви и корења, и им нанесуваат значителни штети на растенијата. Редот… Continue reading ПЕПЕЛНИЦИ

ПЕПЕЉУГОВСКИ, Петар (псевд. Црвениот) (Прилеп, 1924 – Скопје, 19. Ⅸ 1999) – кожарски работник, припадник на работничкото и комунистичкото движење. Член на КПЈ од 1941 г., а во 1942 бил секретар на МК на КПЈ во Прилеп. Учесник во НОБ (од 1941), борец на Партизанскиот одред Петар Пепељуговски „Ѓорче Петров“. Бил член на Ⅲ областен… Continue reading ПЕПЕЉУГОВСКИ, Петар

ПЕПЕРУГА, АПОЛОНОВА (Парнассиус аполло Л.) – дневна пеперуга. Крупна, со збиено тело; на задните крила има впечатливо обоени кружни петна. Живее на присојни места. Лета ниско и полека. Се храни со нектар, најчесто од цветовите на чичката. Се среќава често Аполонова пеперуга по високи планински ливади во Македонија. Оваа пеперуга е заштитен вид. ЛИТ.: Јосеф… Continue reading ПЕПЕРУГА, АПОЛОНОВА

ПЕПЕРУГА, ГЛОГОВА (Апориа цратаеги Л.) – дневна пеперуга. Има силни, бели и проѕирни крилја, со јасно нагласени жилки. Лета од мај до август, се храни со нектар. Живее претежно во овошни насади и градини, каде што полага јајца. Ларвите се Глогова пеперуга познати штетници на плантажите. Распространета е во Европа. Во Македонија е многу чест… Continue reading ПЕПЕРУГА, ГЛОГОВА

ПЕПЕРУГА, ЖОЛТА (Гонептерѕџ рхамни Л.) – дневна пеперуга. Името потекнува од жолтата (лимон) боја на крилјата кај мажјакот; женките се зелено-жолто обоени. Се храни со нектар. Се среќава на отворени терени, на ливади и полиња. Се појавува во една генерација од мај до септември. широко распространет вид е низ цела Европа. Во Македонија видот е… Continue reading ПЕПЕРУГА, ЖОЛТА

ПЕПЕРУГА, СВЕТКАВА (Апатура ирис Л.) – дневна пеперуга. Има карактеристично светкави крилја, кои на сонце се прелеваат во разни нијанси на металнотемна сина боја. Се храни со растителни сокови од бука, топола и од врба. Се среќава по рабовите на шуми со врби и јасики. Светкава пеперуга Се појавува со една генерација во јули и… Continue reading ПЕПЕРУГА, СВЕТКАВА

ПЕПЕРУГИ (Лепидоптера) – инсекти со два пара приближно исти крилја, препокриени со ситни лушпички како прав, по што го добиле името (лепис, лепидос гр. = лушпа, птерон = крило). Усниот апарат кај возрасните пеперуги е претставен од спирално свиена долга цицалка. Главата е јасно одделена од трупот и е снабдена со антени (пипала). Развитокот е… Continue reading ПЕПЕРУГИ

ПЕПЕРУГИ, ДНЕВНИ (Хеспериоидеа и Папилионоидеа) – инсекти со два пара, скоро, еднакво големи крилја. Живо се обоени; имаат тенки, стапчести и на крајот задебелени антени; тенко тело и вертикално склопени крилја кога мируваат. Активни се пре-Дневна пеперуга ку ден. Во Македонија се познати 201 вид дневни пеперуги, подредени во две натфамилии Хеспериоидеа и Папилионоидеа, во… Continue reading ПЕПЕРУГИ, ДНЕВНИ

ПЕПЕРУТЧИЊА (Мицролепидоптера) – мали ноќни пеперуги. Групирани се според нивната големина, а не според сродноста. Во Македонија оваа група е застапена со 1074 видови, од кои 44 се ендемични. Најбројни фамилии пеперутчиња се: Пѕралидае Пеперутче – 129; Тинеидае – 37 видови, но има и други со помал број видови. ЛИТ.: Јосеф Климесцх, Дие Лепидоптерен фауна… Continue reading ПЕПЕРУТЧИЊА

ПЕПИЌ, Авдија (Скопје, 27. Ⅺ 1961) – економист, политичар. Генерален секретар (1991–1994) и претседател на бошњачката Странка на демократската акција на Македонија (1994–1996). Директор на Агенцијата за поддршка на претприемништвото (2006–2008) и пратеник во Собранието на РМ (од 2008). Р.

ПЕРДИКА (Пердиккас) (360? – 321 пр.н.е.) – македонски војсководец, со потекло од владетелско семејство од Орестида што било во сродство со аргеадската династија. Го придружувал Александар Ⅲ Македонски уште од војната против Трибалите, па с“ до смртта. Најпрвин бил заповедник во пешадиските единици, подоцна станал еден од седумтемина негови телохранители, а кога умрел Хефајстион (324… Continue reading ПЕРДИКА

ПЕРДИКА И (Пердиккас) – прв македонски крал (ок. 707/6–659 пр.н.е.), основоположник на Македонското Кралство и на македонската кралска династија на Аргеадите. Податоците за него се од легендарен карактер. Според легендата запишана од Херодот, тој со двајцата браќа Гаван и Аероп, избегале од градот Аргос кај Илирите, а оттаму во градот Лебаја во Горна Македонија, каде… Continue reading ПЕРДИКА

ПЕРДИКА Ⅱ (Пердиккас) (? – 413 пр.н.е.) – македонски крал (454– 413 пр.н.е.), син и наследник на Александар И Филхелен. Водел многу вешта и променлива политика во периодот на засилени непријателства помеѓу Атина и Спарта. За време на Пелопонеската војна (431–404 пр.н.е.), во зависност од моменталните услови, одржувал пријателски врски, стапувал во политички сојузи и… Continue reading ПЕРДИКА

ПЕРДИКА Ⅲ (Пердиккас) – македонски крал (365–360/359) од династијата на Аргеадите, син на кралот Аминта Ⅲ и Евридика. Успеал да воспостави добри односи со Теба. На почетокот ги одржувал и добрите односи со Атина, с“ додека не се судриле нивните интереси околу македонското крајбрежје, кога му испратил помош на опсадениот од Атина Амфипол (362/1 пр.н.е.)… Continue reading ПЕРДИКА

ПЕРДИКА Ⅱ (Пердиккас) (? – 413 пр.н.е.) – македонски крал (454– 413 пр.н.е.), син и наследник на Александар И Филхелен. Водел многу вешта и променлива политика во периодот на засилени непријателства помеѓу Атина и Спарта. За време на Пелопонеската војна (431–404 пр.н.е.), во зависност од моменталните услови, одржувал пријателски врски, стапувал во политички сојузи и… Continue reading ПЕРДИКА Ⅱ

ПЕРДИКА Ⅲ (Пердиккас) – македонски крал (365–360/359) од династијата на Аргеадите, син на кралот Аминта Ⅲ и Евридика. Успеал да воспостави добри односи со Теба. На почетокот ги одржувал и добрите односи со Атина, с“ додека не се судриле нивните интереси околу македонското крајбрежје, кога му испратил помош на опсадениот од Атина Амфипол (362/1 пр.н.е.)… Continue reading ПЕРДИКА Ⅲ

ПЕРДИКА И (Пердиккас) – прв македонски крал (ок. 707/6–659 пр.н.е.), основоположник на Македонското Кралство и на македонската кралска династија на Аргеадите. Податоците за него се од легендарен карактер. Според легендата запишана од Херодот, тој со двајцата браќа Гаван и Аероп, избегале од градот Аргос кај Илирите, а оттаму во градот Лебаја во Горна Македонија, каде… Continue reading ПЕРДИКА И

ПЕРДЈУ, Вилијам Џејмс (ПАРДЕЊ, Јамес Њиллиам) (Мемфис, Тенеси, 26. Ⅲ 1942) – американски дипломат. Претставник на секретарот за одбрана на САД во Дејтонските преговори (1996); заменик специјален советник на претседателот на САД и државен секретар за демократија на Балканот во времето на Косовската војна и непосредно по неа (1999–2001); специјален претставник на САД во својство… Continue reading ПЕРДЈУ, Вилијам Џејмс

„ПЕРЕ ТОШЕВ“, ИСЕЛЕНИЧКА ОРГАНИЗАЦИЈА (Џонстаун, Пенсилванија, САД, 1923) – една од помалите организации на македонски доселеници во која членувале петнаесетина семејства што живееле во Џонстаун и во поблиските градови до Питсбург. Сл. Н.-К.

ПЕРИ МАСАЛАРИ (Пери Масаллар›) – волшебни приказни од репертоарот на раскажувачите Турци од Македонија. Се одликуваат со карактеристики специфични за турската прозна традиција. Освен меѓународни мотиви, во нив се застапени и оригинални регионални или локални сижетни типови. Најкарактеристичен елемент од морфолошкиот модел на турската волшебна приказна од Македонија е присуството на натприродниот елемент како појава… Continue reading ПЕРИ МАСАЛАРИ