Tag: Д

ДЕЛ ПОНТЕ, Карла (Царла Дел Понте) (Лугано, швајцарска Конфедерација, 9. Ⅱ 1947) – главен обвинител на Трибуналот за Југославија со седиште во Хаг (Холандија). Именувана е со Резолуцијата 1259/99 (11. Ⅷ 1999) на Советот за безбедност на ООН. Стапува на должност на 15. IX 1999 г. и во такво својство успева да го донесе Слободан… Continue reading ДЕЛ ПОНТЕ, Карла

ДЕЛГОЖДА -. село кај Струга, античка и средновековна некропола. Локалитетот се наоѓа ис-точно од селото на местото Свети Илија, под падините од античкото Градиште. Откриени се 120 гробови поставени на тумулус подигнат во крајот на Ⅵ в. пр.н.е. Погребувањето се изведувало континуирано во архајскиот, хеленистичкиот, римскиот и во средновековниот период. Декоративна ползечка грмушка С. Делгожда,… Continue reading ДЕЛГОЖДА

ДЕЛЕГАТИ НА ПРВОТО ЗАСЕДАНИЕ НА АСНОМ (манастир „Св. Прохор Пчински“, 2. Ⅷ 1944) – избрани делегати според издадените прописи за избор на делегати од страна на Иницијативниот одбор за свикување на АСНОМ (март 1944) и Упатството за избор на делегати за Првото заседание на АСНОМ на ЦК на КПМ (2. Ⅳ 1944). Биле избрани вкупно… Continue reading ДЕЛЕГАТИ НА ПРВОТО ЗАСЕДАНИЕ НА АСНОМ

ДЕЛЕГАТИ ОД МАКЕДОНИЈА НА ВТОРОТО ЗАСЕДАНИЕ НА АВНОЈ (Јајце, 29. XI 1943) – вкупно 42 избрани или кооптирани делегати, кои, поради отежнатите воени услови, не успеале да присуствуваат на Заседанието. До почетокот на Заседанието, по радио-врска биле пријавени само 7 избрани делегати, но и покрај нивното отсуство, Верификациониот одбор на АВНОЈ ги прифатил нивните мандати… Continue reading ДЕЛЕГАТИ ОД МАКЕДОНИЈА НА ВТОРОТО ЗАСЕДАНИЕ НА АВНОЈ

ДЕЛЕГАТСКИ СИСТЕМ ВО СРМ -. облик на остварување на правото на самоуправување на работниците и граѓаните и облик на поврзување на одлучувањето и управувањето со општествените работи, од дното до врвот на уставниот систем. Воведен е како изборен систем со Уставот на СРМ од 1974 г. Во СРМ се спроведени четири делегатски избори (1974, 1978,… Continue reading ДЕЛЕГАТСКИ СИСТЕМ ВО СРМ

ДЕЛИИВАНОВ, Петар (Туше) Иванов (Кукуш, 13. Ⅹ 1869 – Софија, 14. Ⅰ 1950) – учител, деец на ТМОРО и публицист. Завршил гимназија во Солун, потоа бил учител во родниот град. Гоце Делчев го примил за член на ТМОРО (1894) и заедно учителствувале во Штип. Како претседател на Кукушкиот револуционерен комитет на ТМОРО, бил уапсен (1901),… Continue reading ДЕЛИИВАНОВ, Петар

ДЕЛИЏАКОВА СТРАЛА, Марија Периклова (Битола, 7. Ⅱ 1924 – Скопје, 5. Ⅻ 1991) – педијатар-неонатолог, вонреден проф. на Мед. ф. Студиите ги започнува во Софија, а дипломира во Бел-град. Специјализира на Детската клиника при Мед. ф. во Скопје, а хабилитира во 1961/62. Пионер е во откривањето на цистичната фиброза кај децата. Раководела со одделенијата за… Continue reading ДЕЛИЏАКОВА СТРАЛА, Марија Периклова

ДЕЛЈАН, Петар (Ⅹ–XI в.) – син на Гаврил Радомир и на унгарска принцеза, водач на востание. Се родил во Унгарија, каде што се засолнила неговата бремена мајка кога била протерана од својот сопруг. Живеел на унгарскиот кралски двор, каде што се обучувал во воените вештини и станал многу вешт и опитен во војувањето. Во пролетта… Continue reading ДЕЛЈАН, Петар

ДЕЛЧЕВ, Георги Гоце (Кукуш, 4. Ⅱ 1872 – с. Баница, Серско 4. Ⅴ 1903) – идеолог, организатор и водач на македонското револуционерно националноослободително движење во крајот на ⅩⅠⅩ и почетокот на ⅩⅩ в. Се школувал во Кукуш, каде што завршил прогимназиско образование (1879– 1887), во Солун, во Бугарската гимназија „Св. Кирил и Методиј” (1888– 1891)… Continue reading ДЕЛЧЕВ, Георги Гоце

ДЕЛЧЕВ, Димитар (Мицо) Николов (Кукуш, 1879 – с. Бајалци, Гевгелиско, 4. Ⅱ 1901) – комита, помлад брат на Гоце Делчев. Се школувал во родниот град и во егзархиската гимназија во Солун, каде што станал член на ТМОРО. Како организатор на бунтот на учениците против самоволијата на директорот, бил исклучен од гимназијата (1896), па со помош… Continue reading ДЕЛЧЕВ, Димитар

ДЕЛЧЕВ, Ѓорѓи Димитров (с. Давидово, Гевгелиско, 24. Ⅰ 1927 – ) – педагог, универзитетски професор. Завршил Учителска школа и Филозофски факултет во Скопје (1952). Докторирал на Универзитетот во Бордо, Франција (1974). Во 1948 г. бил учител во с. Долен, Неврокопско, Пиринска Македонија. Работел како професор во Учителската школа, а од 1966 г. како асистент и… Continue reading ДЕЛЧЕВ, Ѓорѓи Димитров

ДЕЛЧЕВ, Никола, (Кољо) (Кукуш, 1844 – Горна Џумаја, 1920) – таткото на Гоце Делчев, од еснафско градско семејство. Бил меанџија, тргувал со жито и со стока (овци), поседувал земја во околината на Кукуш, произведувал сопствено вино и ракија, имал неколку стотини овци и сопствени мандра и пастрма. Бил активен во општествениот живот на Кукуш. Женет… Continue reading ДЕЛЧЕВ, Никола,

ДЕЛЧЕВ, Христо Николов (Кукуш, 1885 – Софија, 1927) – мануфактурист, најмлад брат на Гоце Делчев. Како член на ТМОРО, се обидел да стане комита во четата на војводата Крсто Асенов (1904), но поради загубата на неговите тројца браќа Мицо (1901), Гоце и Милан (1903), бил одбиен. ЛИТ.: Јован Павловски, Огнено семејство. Спомени на Лика Чопова,… Continue reading ДЕЛЧЕВ, Христо Николов

ДЕЛЧЕВА-НУРЏИЕВА, Султана Јованова (Мурарци, Кукушко, 1850 – Кукуш, 1907) – домаќинка, сопруга на Никола Делчев и мајка на девет деца вклучени во македонското револуционерно движење – пет ќерки и четири сина: Руша (родена во 1868 г.), Цоца (1870), Гоце (1872), Тина (1974), Велика (1876), Димитар/Мицо (1879), Елена (1881), Милан (1883) и Христо (1885). Тројца од… Continue reading ДЕЛЧЕВА-НУРЏИЕВА, Султана Јованова

ДЕЛЧЕВА-ЧОПОВА, Руша Николова (Кукуш, 1868 – Софија, 9. Ⅵ 1945 ) – првата жена член на ТМОРО, ќерка на Никола и Султана Делчеви, постара сестра на Гоце Делчев и мајка на револуционерите Владимир, Тодор и Туше Чопови. Била член на Првиот револуционерен комитет на ТМОРО во Кукуш (од април 1895). По заминувањето од Кукуш, Г.… Continue reading ДЕЛЧЕВА-ЧОПОВА, Руша Николова

ДЕЛЧЕВО – град во источниот дел на РМ: 11.500 ж. (2002 г.). Се наоѓа во Пијанечката Котлина, од двете страни на реката Брегалница, на надморска висина од 580 м. Зафаќа површина од 350 ха. Има умерено-континентална клима со просечна годишна температура на воздухот од 10,5°С и просечни годишни врнежи од 515 мм. Со магистралниот пат… Continue reading ДЕЛЧЕВО

ДЕМА, Галип (с. Омежи, Албанија, 27. Ⅳ 1919) – правник, општественик и државник. Дипломирал на Правниот факултет во Бел-град. Пред Втората светска војна се вклучил во револуционерното движење и бил учесник во НОАВМ. Носител е на Партизанска споменица 1941. По Ослободувањето бил повереник на околиски и на окружен народен одбор за внатрешни работи, просвета и… Continue reading ДЕМА, Галип

ДЕМА, Хамди (с. Омеши, Пешкопеја, Албанија, ? – Западна Македонија, 1945) – приврзаник на албанскиот крал Зогу. Бил во служба на албанската квислиншка власт и на италијанските окупатори во Македонија (1941-1943). Како капетан на албанската милиција во окупирано Кичево (од 1942), формирал Национален албански комитет, кој соработувал со НОАВМ (29. Ⅵ 1943). Наскоро побарал да… Continue reading ДЕМА, Хамди

ДЕМЕТРИЈ Ⅰ Полиоркет (294– 287 г. пр.н.е.) – македонски крал, најмлад меѓу дијадосите, вешт војсководец. Син на Антигон Ⅰ Едноокиот и на Стратоника. Активно му помага на својот татко во борбите со другите дијадоси. По смртта на Александар учествува во воени походи во: Хелада, Палестина, Кипар, Хелеспонт и кај Бабилон. Ја освојува Атина (307), ја… Continue reading ДЕМЕТРИЈ Ⅰ Полиоркет

ДЕМИР КАПИЈА – град во Повардарјето: 3.275 ж. (2002 г.). Се наоѓа на влезот во Демиркаписката Клисура, на местото каде што р. Бошава се влева во Вардар, на надморска висина од околу 100 м. Зафаќа површина од 160 ха. Има променетомедитеранска клима со средна годишна температура на воздухот од 13,6°С и просечна годишна количина на… Continue reading ДЕМИР КАПИЈА

ДЕМИР ХИСАР – град во западниот дел на РМ: 2.593 ж. (2002 г.). Се наоѓа во јужниот дел на областа Демир Хисар, на патот Битола – Кичево. Зафаќа површина од 250 ха. Се развил од поранешното село Мургашево. За градска населба е прогласен во 2004 г. Населението го составуваат Македонци и сосема мал број Албанци… Continue reading ДЕМИР ХИСАР

ДЕМИР, Фируз Назим (Штип, 16. Ⅹ 1923 – Скопје, 1988) – комунистички деец, политичар и општественик, од турска националност. Како ученик во Ⅵ клас гимназија, станал член на СКОЈ и илегален организатор на НОБ (1941), поради што бил исклучен од гимназијата, без право на упис во друго училиште. Подоцна станал член на КПЈ и член… Continue reading ДЕМИР, Фируз Назим

ДЕМИР, Хамди Таир (Скопје, 25. Ⅴ 1917 – 15. Ⅱ 1976) – работник, првоборец и политички деец. Бил член на скоевска група од припадници на турската и албанската националност (крај на ноември 1939). Подоцна и самиот станал секретар на скоевска група (средина на јануари 1941). Наскоро потоа станал и член на КП во партиска ќелија… Continue reading ДЕМИР, Хамди Таир

ДЕМИРЕВ, Стефан (Плевен, Бугарија, 15. Ⅹ 1917 – Скопје, 15. Ⅹ 1968) – оперски певец, баритон. Пеење учел приватно кај проф. К. Трпков. Во Операта на МНТ (1948-1968) во почетокот е како член на хорот, а неколку години подоцна како солист. На оперската сцена на МНТ остварил повеќе од 40 улоги од кои поголеми и… Continue reading ДЕМИРЕВ, Стефан