Tag: Б

БЕГСТВОТО НА ПЛИТИЧКИТЕ ЗАТВОРЕНИЦИ ОД ЗАТВОРОТ ИДРИЗОВО крај Скопје (29. Ⅷ 1944 г.) – во текот на јули – август 1944 г. затворскиот Комитет на партиската организација и Градскиот комитет на КПМ на Скопје подготвиле организирано бегство од затворот. На 29 август 1944 г. повеќе од 350 политички затвореници избегале и им се приклучиле на… Continue reading БЕГСТВОТО НА ПЛИТИЧКИТЕ ЗАТВОРЕНИЦИ ОД ЗАТВОРОТ ИДРИЗОВО крај Скопје

БЕДЕРИЈАНА . ( Ⅵ в.) – византиско утврдување, кастел, кое се наоѓало во близина на селото Таурисиум, родното место на византискиот император Јустинијан И (525– 565), и на градот Јустинијана Прима. Како што известува историчарот Прокопиј Кесариски, Јустинијан го обновил кастелот од темел и многу добро го утврдил. Се споменува и како родно Археолошки раскопки… Continue reading БЕДЕРИЈАНА

БЕДУА (Беддуа) – клетвата е поврзана со верувањето во разни натприродни појави, како: претскажувања, баења, предодреденост на случките и настаните, што довело до верувањето во натприродната сила на говорот. Се верувало дека меѓу случките во животот и зборовите со кои тие се именуваат постои тесна врска и органска зависност, дека зборовите, како израз на една… Continue reading БЕДУА

БЕЗИСТЕН (Скопје, ⅩⅤ в.) – изграден во центарот на Скопската чаршија од Исхак-бег, вториот Безистен, Скопје османлиски заповедник на градот. Имал правоаголна форма, засводена со систем од куполи, со површина од 775 м². Уништен во пожарот од 1689 г., обновен во текот на 1899/1900 г., со иста површина, кога му бил даден денешниот изглед, многу… Continue reading БЕЗИСТЕН

БЕЗИСТЕН – трговски куќи градени во Македонија во периодот на турското владеење, во кои се продавало платно и скапоцена стока. Најчесто биле градени од камен, покриени со кубиња и полуцилиндрични сводови и изгледале масивно. Биле лоцирани во склоп на чаршиите. Во однос на архитектонската композиција на основата, можеле да бидат поделени во помали дуќани со… Continue reading БЕЗИСТЕН

БЕЗИСТЕН (Скопје, ⅩⅤ в.) – изграден во центарот на Скопската чаршија од Исхак-бег, вториот Безистен, Скопје османлиски заповедник на градот. Имал правоаголна форма, засводена со систем од куполи, со површина од 775 м². Уништен во пожарот од 1689 г., обновен во текот на 1899/1900 г., со иста површина, кога му бил даден денешниот изглед, многу… Continue reading БЕЗИСТЕН

БЕЗИСТЕН – трговски куќи градени во Македонија во периодот на турското владеење, во кои се продавало платно и скапоцена стока. Најчесто биле градени од камен, покриени со кубиња и полуцилиндрични сводови и изгледале масивно. Биле лоцирани во склоп на чаршиите. Во однос на архитектонската композиција на основата, можеле да бидат поделени во помали дуќани со… Continue reading БЕЗИСТЕН

БЕЈАС ТЕПЕ – средновисока планина (1.348 м) што се наоѓа во Беровско-делчевскиот ров. Претставува типичен хорст кој ги издвојува Малеш и Пијанец или Беровска и Делчевска Котлина. Геолошкиот состав е претставен со палеозојски шкрилци, гранитоиди и плиоцени седименти кои се доста еродобилни. Тоа овозможило развој на рецентната ерозија на почвата. Т. Анд. Јахја Кемал Бејатли… Continue reading БЕЈАС ТЕПЕ

БЕКТАШИ . (ⅩⅠⅠⅠ в. – 1826 г.) – хетеродоксен дервишки ред. Основан од Хаџи Бекташ Вели, официјално укинат (1826) од султанот Махмуд Ⅱ (1808–1839). Биле сметани за заштитници на јаничарите. Се карактеризира со мистицизам, заснован врз еретички елементи од предисламскиот период, со занемарување на верските обврски, вклучувајќи ја и задолжителната молитва. Тајните учења им се… Continue reading БЕКТАШИ

БЕЛ ТЕРОР – државен терор по поделбата на Македонија (1913), кога балканските монархии спроведувале политика на жесток терор против македонското население. Македонското име и македонскиот јазик биле забранети и прогонувани, како и секакво јавно изразување на македонската етничка свест (јазикот, традициите и народните обичаи). Разни терористички организации („Грчко-македонска тупаница”, „Здружение против бугарските бандити”) го тероризирале… Continue reading БЕЛ ТЕРОР

БЕЛА КНИГА ЗА ТЕРОРИЗМОТ НА ОНА -. книга на Министерството за внатрешни работи на РМ за тероризмот на „Ослободителната национална армија“ на албанското малцинство во Македонија во периодот од 22. Ⅰ до 10. Ⅷ 2001 г. и хронологија на настаните од 1. Ⅱ 2001 до 11. Ⅰ 2002 г. Книгата содржи список на загинатите и… Continue reading БЕЛА КНИГА ЗА ТЕРОРИЗМОТ НА ОНА

БЕЛАЗЕЛКОСКА, Златанка Кирилова (Скопје, 26. Ⅲ 1948) – спец. по болести на устата и пародонтот, редовен професор на Ст. ф. во Скопје. Магистрирала (1981) и докторирала (1989) на истиот. Публикувала 100 статии. Автор на учебникот „Орална патологија”. Ја истражува улогата на ензимите во етиопатогенезата на прогресивната пародонтопатија. Е. М. Панорама од Планината Беласица

БЕЛАСИЦА – планина во крајниот југоисточен дел на Република Македонија . Се издига помеѓу Струмичката и Петричката Котлина на север, Дојранската, Бутковската и Валандовската Котлина на југ и малата котлина – ровот Костурино на запад, а на исток доБеласичката битка на Самуила со Василиј Ⅱ (1014) лината на реката Струма. Најголемата височина изнесува 2.029 м.… Continue reading БЕЛАСИЦА

БЕЛАСИЧКА БИТКА (29. Ⅶ 1014) – решавачката битка на цар Самуил со Василиј Ⅱ. За да го соп-ре катагодишното пробивање на византискиот император Василиј Ⅱ, царот Самуил поставува преграда кај Клучката Клисура. Како тактички маневар, за да го принуди императорот да ја раздвои војската, го испраќа Несторица со војска кај Солун, но не успеал. Во… Continue reading БЕЛАСИЧКА БИТКА

БЕЛГИСКО МАКЕДОНСКИ ВРСКИ И ОДНОСИ. Започнуваат со Виенските (февруари 1903) и со Мирцштегските (октомври 1903) реформи на турската жандармерија, преку распоредување мал контингент меѓународни (вклучително и белгиски) воени сили. Претставници на македонското национално-ослободително движење од Белгија вршат снабдување со оружје на ВМРО. Значајни македонски интелектуалци престојуваат или студираат во Белгија (на пр., гемиџијата Павел шатев… Continue reading БЕЛГИСКО МАКЕДОНСКИ ВРСКИ И ОДНОСИ

БЕЛЕВ, Зафир Ѓорчев (Охрид, 1845 – с. Костенец, Софиско, 1907) – македонски деец и општественик, учесник во Охридскиот заговор и автор на мемоарски (автобиографски) запис на македонски јазик. Член на Општинскиот совет. Поради народополезна дејност осуден е на шестмесечен затвор (1871). Година и пол престојувал во Русија, а по враќањето работел во родниот град како… Continue reading БЕЛЕВ, Зафир Ѓорчев

БЕЛЕВ, Крсто Димитров (с. Горно Броди, Серско, 5 Ⅲ 1908 – ?, 1978) – бугарски писател (од македонско потекло), автор на мошне популарниот и често издаван роман „Планино, Пирин-планино” (1934) во кој се коментира смртта на Гоце Делчев. Автор на раскази, романи, патописи и репортажи. По балканските војни со семејството се преселува во Бугарија. Како… Continue reading БЕЛЕВ, Крсто Димитров

БЕЛЕВ, Трајан ( псевд. Гоце) (с. Ѓавато, Битолско, 4. Ⅰ 1902 – с. Кленоец, Кичевско, 6. Ⅹ 1943) – печалбар и национален деец. Бил член на КПЈ (1938) и првоборец во НОАВМ; член на Окружниот оперативен воен штаб во Битола (1942), политички комесар на НОПО „Дамјан Груев“ и заменикполитички комесар на Првиот баталјон на Втората… Continue reading БЕЛЕВ, Трајан

БЕЛИ-МАКЕДОНЕЦОТ, Барон Костадин Александров (с. Блаца, Егејскиот дел на Македонија, 7. Ⅱ 1772 – Виена, Австрија, ?) – македонски патриот, добротвор. Поради албански насилства, богатиот татко Александар со семејството се преселил во Цариград и во 1802 г. бил близок со влашкиот кнез Ј. Караџа, па се преселиле во Букурешт, а веќе заможниот Костадин се префрлил… Continue reading БЕЛИ-МАКЕДОНЕЦОТ, Барон Костадин Александров

БЕЛИЈА, Божидар (Риека, Хрватска, 20. XI 1904 – Загреб, Хрватска 1981) – редовен професор на Мед. ф. во Скопје. Во 1948 г. доаѓа од загрепскиот Фарм. ф. (Катедра по галенска фармација) и формира Катедра по хемија и биохемија на новоформираниот Мед. ф. Бил шеф на Катедрата (1948– 1960), а до 1954 г. ја водел и… Continue reading БЕЛИЈА, Божидар

БЕЛИЌ, Александар (Белград, 2. Ⅷ 1876 – Белград, 26. Ⅱ 1960) – лингвист, професор и ректор на Белградскиот универзитет, член и претседател на Српската кралска академија (подоцна САНУ), член на повеќе академии на науките и научни друштва во ФНРЈ/ СФРЈ и во странство. Студиите ги завршил на Универзитетот во Москва и во Одеса, докторирал на… Continue reading БЕЛИЌ, Александар

БЕЛИЧАНЕЦ, Тито (Прилеп, 24. Ⅶ 1946) – универзитетски професор, правник. Основно училиште, гимназија и Правен факултет завршил во Скопје (1969). Докторирал на истиот факултет на тема „Институционалните облици на самоуправно-здружениот труд“ (1979). Избран е за асистент (1970), а потоа за редовен професор по деловно право на Правниот факултет (1991). Избран за член, а потоа и… Continue reading БЕЛИЧАНЕЦ, Тито

БЕЛЈАЕВА, Јулија Дмитриевна (Беляева, Œлия Дмитриевна) (Москва, Русија, 8. Ⅴ 1927) – славистка, македонистка. По завршувањето на Филолошкиот факултет на МДУ „Ломоносов“ (1950) и одбраната на кандидатската дисертација по филолошките науки (1963) се специјализирала по историјата на јужнословенските литератури. Работела во Институтот за славистика и балканистика на АН на СССР во Москва, првин како научен… Continue reading БЕЛЈАЕВА, Јулија Дмитриевна

БЕЛОВ БАИР – месност на 6 км од градот Разлог кон Предел каде што, по жестоки мачења, биле стрелани 13 антифашисти (29. Ⅴ 1944), соработници на партизаните. Биле закопани во заедничката гробница. ЛИТ.: Георги Т. Мадолев, Въоръжената борба в пиринския край 1941–1944, София, 1966; Безсмъртните 1922/1944, зб.: Загинали в борба против капитализма и фашизма от… Continue reading БЕЛОВ БАИР