Category: Енциклопедија

БАКХОС Бахус, Дионис . – божество што е поврзано со култот за Теракота: Сатири и Бакхос во игра бесмртноста на душата и реинкарнацијата; кај античките Македонци ова божество на вегетацијата се нарекува: Бакхос, Сабос, Сабазиос, Савадиос (придружниците на Дионис се Силени, во Македонија наречени Сабои); ова божество е наречено и Бассареус, што би значело „облечен… Continue reading БАКХОС Бахус, Дионис

БАЛАБАН (Балабанидис, Балабаноглу), Аврам Продром (Ендурљук, Мала Азија, 1865 – Битола, 1913) – лекар, хирург. Медицина завршил во Цариград (1890). Како лекар, хирург и гинеколог работел Бакла во Охрид, Приштина и Елбасан, а од 1899 г. во Битола, каде што отворил прифатилиште со ординација, операциона сала, неколку болнички кревети и аптека. Работел и во болницата… Continue reading БАЛАБАН

БАЛАБАНОВ, Александар Михаилов (Штип, 18/30. Ⅰ 1879 – Софија, 30. Ⅱ 1955) – класичен филолог, унив. проф., поет. До Ⅱ клас учел во Штип, продолжил во Солун и во Софија во класична гимн., студирал класична филологија во Лајпциг, каде што и докторирал (1905). Како унив. проф. во Софија, развил широка преводна и оригинална книжевна дејност.… Continue reading БАЛАБАНОВ, Александар Михаилов

БАЛАБАНОВ, Павел (Охрид, 20. Ⅷ 1942) – архитект. Дипломирал на Архитектонскиот факултет во Белград (1969). Работел во Заводот за урбанизам и архитектура во Охрид. Ја основал Архитектонската работилница „Балабан и партнери“ во Охрид (1991). Проектирал поголем број објекти со разновидна функција во кои успешно го вклопува духот на традиционалната архитектура. Учествувал на повеќе анонимни архитектонски… Continue reading БАЛАБАНОВ, Павел

БАЛАБУРСКИ, Оливер (Скопје, 14. Ⅵ 1969) – диригент. Во 1995 г.дипломирал диригирање на Факултетот за музичка уметност во Скопје (Ф. Муратовски). Од 1996 г.е диригент на Операта и Бале-тот на Македонскиот народен теа-тар. Гостувал во Бугарија, Англија, Србија и Црна Гора. На сцената на МНТ ги диригирал оперите: Риголето, Трубадур, Набуко, То-ска, Боеми, Аида и… Continue reading БАЛАБУРСКИ, Оливер

БАЛАЖИ, Назиф (с. Србица, Кичевско, 1911) – службеник. Завршил нижа гимназија. По Ослободувањето бил учител, претседател на Општинскиот народен одбор во родното село и народен пратеник во Републичкиот собор на Народното собрание на НРМ (1957). С. Мл. Георги Баласчев БАЛАСЧЕВ, Георги Димитров

БАЛДУИН Ⅰ Фландриски (1172 – 1205/6) – гроф на Фландрија и на Ено, водач на Ⅳ крстоносен поход, император на Латинското Царство (1204–1205/6). Водел успешни војни против Византијците во Мала Азија. Се обидел да ја задуши побуната на византиското благородништво во Тракија, помогната од Бугарите, но бил победен и заробен од Бугарите во битката кај… Continue reading БАЛДУИН Ⅰ Фландриски

БАЛЕТОТ И БАЛЕТСКОТО ШКОЛСТВО ВО МАКЕДОНИЈА – балетскиот ансамбл беше основан 1948 г. Сродно на другите балетски ансамбли во Европа, основниот дел на балетскиот репертоар и неговото кореографско оформување беа врзани за руската балетска школа. Тие беа приспособени на можностите на младите но талентирани почетници: Н. Пенушлиска, М. Јанева, Е. Џипунова, Ј. Поповска, К. Лашков… Continue reading БАЛЕТОТ И БАЛЕТСКОТО ШКОЛСТВО ВО МАКЕДОНИЈА

„БАЛИ КОМБЕТАР – Национален фронт . – албанска националистичка и профашистичка организација, формирана во ноември 1942 г. во Албанија од страна на Италијанците, со помош на квислингот Мустафа Круја. Организацијата ја раководеле големопоседниците, главно аги и бегови, бајрактари од Северна Албанија. Најважната парола со која добивале највеќе приврзаници била „создавање на голема Албанија“. За борба… Continue reading БАЛИ КОМБЕТАР Национален фронт

БАЛИЛА МЛАДИНСКА ПРОФАШИСТИЧКА ОРГАНИЗАЦИЈА. во Македонија.(1942–1943 г.) – албанска организација во Македонија формирана од италијанските военоокупторски власти за да се шири и велича италијанскиот фашизам како идеологија со победнички дух и љубов кон Италија и Германија. Би-ла организирана училишната младина, секој клас претставувал одред. Членовите носеле униформи (посебна за женски и посебна за машки). Постоела… Continue reading БАЛИЛА МЛАДИНСКА ПРОФАШИСТИЧКА ОРГАНИЗАЦИЈА

БАЛИСТИ – припадници на албанското националистичко и профашистичко движење, организирани во националниот фронт „Бали комбетар“. Дејствувале за создавање на Голема Албанија. Го сочинувале оружениот дел на организацијата и биле испраќани директно во судир со партизанските единици во Македонија, Србија и Црна Гора. Особено жестоко се пресметувале со припадниците на НОВ од Западна Македонија, вршејќи убиства,… Continue reading БАЛИСТИ

„БАЛКАН ЖУРНАЛ ОФ МЕДИКАЛ ГЕНЕТИКС“ . („БАЛКАН ЈОУРНАЛ ОФ МЕДИЦАЛ ГЕНЕТИЦС“) – меѓународно научно списание што објавува оригинални научни и прегледни трудови и кратки соопштенија од сите области на хуманата гентика: цитогенетика, молекуларна генетика, клиничка генетика, имуногенетика, онкогенетика, фармакогенетика, популациона генетика, генетски скринирања и дијагноза на моногенски и полигенски болести, пренатална и преимплантациона генетска дијагноза,… Continue reading БАЛКАН ЖУРНАЛ ОФ МЕДИКАЛ ГЕНЕТИКС

БАЛКАН ЛЕ БАЛКАН.(Софија, 5. Ⅳ – 4. Ⅴ 1903) – неофицијален орган на МНЛД во С.-Петербург. Ред. А. С. Василев. Редактор-издавач е поранешниот сопственик на органот на Македонскиот клуб во Белград „Балкански гласник“ (1902) и член-основач на Другарството Стефан Јакимов Дедов (Ридски). Се печати на бугарски јазик (со уводниците и на руски). Објавува и прозни… Continue reading БАЛКАН ЛЕ БАЛКАН

БАЛКАНИЗМИ . (лингв.) – јазични конструкции карактеристични за јазиците што му припаѓаат на т.н. балкански јазичен сојуз. Кај дел од балканските јазици тие се наследени, а кај другиот дел – никнати преку јазична интерференција како резултат на вековниот контакт со јазиците од првиот тип. Македонскиот спаѓа кон јазиците од вториот тип; неговата наследена словенска структура,… Continue reading БАЛКАНИЗМИ

„БАЛКАНСКА ЗВЕЗДА“ (Торонто, Канада, 1. Ⅳ 1912 – 19. IX 1913) – весник, гласило на македонската емиграција во Канада, а од бројот 51 седмичен весник за политика и просвета. Носи мото: „Согласност, родољубие, просвета, трудољубие“. Уредник бил јеромонахот Теофилакт. Се залагал за автономија на Македонија и содржел вести за Балканот и за животот на македонската… Continue reading БАЛКАНСКА ЗВЕЗДА

БАЛКАНСКА КОМУНИСТИЧКА ФЕДЕРАЦИЈА (Софија, 1920 – Москва, 1933) – секција на Комитерната на обединетите балкански компартии, со задача да ја координира и да ја обедини пролетерската борба во заеднички фронт за создавање на Балканска федерација. Седиштето $ било во Софија, Берлин и Москва. Одржала 8 конференции на кои биле донесувани акциони декларации за актуелни прашања,… Continue reading БАЛКАНСКА КОМУНИСТИЧКА ФЕДЕРАЦИЈА

БАЛКАНСКА МИНИСТЕРСКА КОНФЕРЕНЦИЈА (Белград, 24-26. Ⅱ 1988) – прва конференција на министрите од балканските држави по Втората светска војна. Учествувале министрите за надворешни работи на: НР Албанија, НР Бугарија, Република Грција, СР Романија, Република Турција и СФР Југославија. Министрите констатирале позитивен развиток во билатералните односи и заинтересираност националните малцинства да бидат фактор на стабилноста, пријателските… Continue reading БАЛКАНСКА МИНИСТЕРСКА КОНФЕРЕНЦИЈА

БАЛКАНСКА МИНИСТЕРСКА КОНФЕРЕНЦИЈА (Тирана, 24–25. Ⅹ 1990) – конференција на министрите од балканските држави. Учествувале министрите од сите балкански држави. Констатирале битно изменета ситуација во Европа и во светот и дека новиот концепт за безбедност во Европа налагал мултилатерална соработка. Се согласиле дека малцинствата имаат право, во рамките на уставниот поредок, слободно да го изразуваат,… Continue reading БАЛКАНСКА МИНИСТЕРСКА КОНФЕРЕНЦИЈА

БАЛКАНСКА МИНИСТЕРСКА КОНФЕРЕНЦИЈА (Белград, 24-26. Ⅱ 1988) – прва конференција на министрите од балканските држави по Втората светска војна. Учествувале министрите за надворешни работи на: НР Албанија, НР Бугарија, Република Грција, СР Романија, Република Турција и СФР Југославија. Министрите констатирале позитивен развиток во билатералните односи и заинтересираност националните малцинства да бидат фактор на стабилноста, пријателските… Continue reading БАЛКАНСКА МИНИСТЕРСКА КОНФЕРЕНЦИЈА

БАЛКАНСКА МИНИСТЕРСКА КОНФЕРЕНЦИЈА (Тирана, 24–25. Ⅹ 1990) – конференција на министрите од балканските држави. Учествувале министрите од сите балкански држави. Констатирале битно изменета ситуација во Европа и во светот и дека новиот концепт за безбедност во Европа налагал мултилатерална соработка. Се согласиле дека малцинствата имаат право, во рамките на уставниот поредок, слободно да го изразуваат,… Continue reading БАЛКАНСКА МИНИСТЕРСКА КОНФЕРЕНЦИЈА

„БАЛКАНСКА ФЕДЕРАЦИЈА – . Ла Федератион Балканиљуе“ (Виена, 15. Ⅶ 1924 – 1930) – весник, орган на комунистичките партии од балканските земји (Албанија, Бугарија, Грција, Македонија, Србија и Хрватска). Излегувал двапати месечно. Го редактирале Димитар Влахов, Георги Димитров, Никола Харлаков и други емигранти-комунисти од балканските земји. Според уводникот во првиот број, имал задача „да пропагира… Continue reading БАЛКАНСКА ФЕДЕРАЦИЈА

БАЛКАНСКА ФЕДЕРАЦИЈА/ КОНФЕДЕРАЦИЈА – проект за создавање македонска држава и балканска федерација / конфедерација што го претставил во Европа и го популаризирал Пол Аргиријадес (1869-1894). Македонскиот интелектуалец Спиро Гу-Насловот на сп. „Балканославика”, Прилеп Блапчев (од Лерин) објавил (1887) свој проект за Источна федерација на Балканот од осум државиконституентки: Македонија (во нејзините географски и етнички граници),… Continue reading БАЛКАНСКА ФЕДЕРАЦИЈА/ КОНФЕДЕРАЦИЈА

БАЛКАНСКИ ВОЈНИ. (октомври 1912 – 31. Ⅶ 1913) – Првата и Втората балканска војна. Првата балканска војна се водела меѓу државите од Балканскиот сојуз (Србија, Бугарија, Црна Гора и Грција) и османлиската држава (октомври 1912 – мај 1913) за нејзините балкански владенија. Во составот на армиите на државите членки на Балканскиот сојуз се бореле и… Continue reading БАЛКАНСКИ ВОЈНИ

БАЛКАНСКИ ГЛАСНИК . (Белград, 7. Ⅵ –25. Ⅷ 1902) – неофицијален орган на Македонскиот клуб во Белград што излегува на српски јазик (со уводниците и на француски). Сопственик Стефан Јакимов Дедов, уредник Дијамандија Трпков Мишајков. Весникот прв јавно ги афирмира основите на програмата на македонскиот „национален сепаратизам“– за маке„Балкански гласник“, орган на Македонскиот клуб (Белград,… Continue reading БАЛКАНСКИ ГЛАСНИК