Архиви: Енциклопедија

ШКАРТОВ, Мишо (Кавадарци, 1. Ⅱ 1884 – Софија, 25. Ⅵ 1936) – учесник во македонското револуционерно движење, член на ВМРО на Тодор Александров. Завршил гимназија во Солун. Во 1904 г. бил секретар на Тиквешката чета на Д. Даскалов, потоа во четите на Х. Чернопеев и на Ј. Сандански, еден од основачите на НФП. Учествувал во… Continue reading ШКАРТОВ, Мишо

ШКОКЛЕВ, Антоние (с. Д’мбени, Костурско, Егејскиот дел на Македонија, 24. Ⅸ 1923) – максилофацијален хирург, редовен професор на ВМА, генерал на ЈНА (во пензија). Учесник во НОБ (до 1945), кога и се демобилизирал како санитетски референт на бригада. Студиите по општа медицина ги продолжил во Белград, каде што и дипломирал (1950), положил специјалистички испит по… Continue reading ШКОКЛЕВ, Антоние

ШКОКЛЕВСКИ, Живко (Д’мбени, Костурско, 2. Ⅶ 1937 – Скопје, 5. И 2004) –град. инж., ред. проф. на Градежниот факултет во Скопје (од 1989 до пензионирањето во 1998 г.) по предметите ХидЖивко шкоклевски раулика, Хидрологија и Речна хидротехника. Дипломирал во Прага (1960), докторирал во Скопје (1983). Учествувал во регулацијата на повеќе наши реки. Напишал учебник „Регулација… Continue reading ШКОКЛЕВСКИ, Живко

ШКОЛИ НА ЕКОНОМСКАТА МИСЛА. Економските мислители настојуваат преку разгледување, размислување, логичко воопштување и толкување да го спознаат економскиот живот. Тие даваат дијагноза на состојбите, ги откриваат развојните законитости и тенденции, предлагаат промени на состојбите во економскиот живот во позитивна насока и сл. Од нивните настојувања за изучување на економскиот живот се формирани бројни школи на… Continue reading ШКОЛИ НА ЕКОНОМСКАТА МИСЛА

ШКОЛКИ (Бивалвиа) – мекотели со черупка составена од два дела (капачиња), кои го покриваат и заштитуваат телото. Капаците се соединети со мускулест затворач. Името го добиле од лат. валвае = двокрилна врата. Тие се исклучиво акватични животни, живеат претежно во морските води, но ги има и во копнените. Познати се преку 20.000 видови, од кои… Continue reading ШКОЛКИ

ШКОЛСКА ДОКУМЕНТАЦИЈА – заедничко име за сите документи од значење за животот и за работата на училиштата. Ги опфаќа: актите за основање (одлуки, одобренија, елаборати и сл.); нормативно-правните документи (статут, правилници); одлуки, решенија и други документи и материјали од работата на управно-раководните и стручните органи и тела на училиштето, од материјално-финансиското работење на училиштето и… Continue reading ШКОЛСКА ДОКУМЕНТАЦИЈА

„ШКОЛСКА ПЕДАГОГИЈА“ – прв учебник по педагогија, напишан од македонски автор, познатиот учител Јосиф Ковачев од Штип, со поднаслов: Методичко раководство за учителите и управителите на народните школи. Отпечатен е во Солун (1873), а како издавач се јавува книжарницата на Д. В. Манчев. Делото опфаќа широк спектар прашања од општопедагошка (цел на воспитанието, умствено, морално,… Continue reading ШКОЛСКА ПЕДАГОГИЈА

ШКОЛСТВОТО ВО МАКЕДОНИЈА – општ назив за вкупноста на училишни установи за основно, за средно и за високо образование, кои се меѓусебно поврзани и претставуваат целина. Овој термин с“ поретко се употребува во стручнонаучната литература, но и во говорната култура (се заменува со терминот образование, образовен систем). школството (школскиот систем) во Македонија го сочинуваат следниве… Continue reading ШКОЛСТВОТО ВО МАКЕДОНИЈА

ШЛЕМ – ТИП БАЛДЕНХЕИМ (од Хераклеја) – откриен во 1966 г. меѓу урнатините на Јужниот анекс Ⅲ од Големата базилика. Декорацијата на бакарната (позлатена) челна лента го прави овој примерок единствен меѓу триесетината досега откриени шлемови од овој тип. шест печати, инспирирани од нумизматички предлошки, се втиснати така што пренесуваат одредена симболична порака. Изгледот на… Continue reading ШЛЕМ

ШОЈЛЕВСКА, Сања (Скопје, 26. Ⅵ 1964) – пијанист и музиколог. Дипломирала на ФМУ во Скопје (1987), каде што и магистрирала (1991). Докторирала во Нови Сад (2000), каде што работела како наставник на Уметничката академија (1989-1995). Од 1993 г. живее и работи во Лос Анџелес, САД. Автор е на монографија за истакнатиот американски композитор на филмска… Continue reading ШОЈЛЕВСКА, Сања

ШОЈЛЕВСКИ, Драган (Нови Сад, 1924) – агроном, истакнат научник, истражувач, педагог и основоположник на современата пејзажна уметност и архитектура во РМ. Основно и средно образование завршил во Скопје, а дипломирал на Земјоделско-шумарскиот факултет во Загреб (1952). Докторската теза ја одбранил во Загреб (1982). Работел на просторното, урбанистичкото и пејзажното планирање. Има подготвено над 500 елаборати… Continue reading ШОЈЛЕВСКИ, Драган

ШОПОВ, Ацо (Штип, 20. ⅩⅠⅠ 1923 – Скопје, 20. Ⅳ 1982) – борец, поет и преведувач, есеист, прв уредник на „Млад борец“, уредник на повеќе литературни списанија во Македонија, амбасадор во Сенегал (1972–1976), претседател на поранешниот Сојуз на литературните преведувачи на Југославија. Член на Македонскиот ПЕН-центар, како и на ДПМ и тоа од неговото основање… Continue reading ШОПОВ, Ацо

ШОПОВ, Владимир (Белград, 16. ⅩⅠⅠ 1948 – Скопје, 23. Ⅳ 2000) – поет, автор за деца, раскажувач. Завршил Правен факултет во Скопје. Работел во Владата на РМ. ДЕЛ: стихозбирки: Луцидна интервала, Ск., 1970; Од век на век се така со лева нога со десна рака, Ск., 1973; Фату, Ск., 1976; Заратруста во Делфи, Ск., 1978;… Continue reading ШОПОВ, Владимир

ШОПОВ, Томислав (Струмица, 3. Ⅺ 1939) – диригент. Дипломирал диригирање на Музичката академија во Љубљана (проф. Д. швара), а специјализирал во Италија. Од 1970 до 2005 г. работи како диригент во Операта и Балетот на Македонскиот народен театар. Во меѓувреме (1985–1989) работи во неколку оперски театри во Турција (Истанбул, Анкара, Измир). Поставил и диригирал на… Continue reading ШОПОВ, Томислав

ШОПОВА, Милка (Дебар, 1924) – редовен професор на ПМФ во Скопје по предметите анатомија и морфологија на растенијата и геМилка шопова нетика. Докторирала во 1961 г. во Скопје. Била на специјализација во Институтот Јохн Иннес Хартворд Хертс (Англија) кај познатиот цитогенетичар Дарлингтон, како и на студиски престој во Институтот за генетика при Универзитетот во Бирминген.… Continue reading ШОПОВА, Милка

ШОПТРАЈАНОВ, Бојан Тодоров (Чачак, Србија, 26. И 1937) – академик, редовен професор (1981) на Институтот за хемија при ПМФ во Скопје (во пензија од 2002). Дипломирал (1960) хемија на ПМФ во Скопје, магистрирал (1965) на Индиана Университѕ во САД, а докторирал (1973) на ПМФ во Скопје. Дописен (1994) и редовен (1996) член на МАНУ. Држел… Continue reading ШОПТРАЈАНОВ, Бојан Тодоров

ШОПТРАЈАНОВА, Лидија Стојанова (Битола, 23. Ⅺ 1941) – редовен професор (1993) на ПМФ, Институт за хемија (пензионирана во 2005). Дипломирала (1965) на ТМФ во Скопје, магистрирала (1975) на ПМФ во Белград, а докторирала (1981) на Хемискиот факултет во Скопје. Била шеф на Погонот за синтетички лепила во Хемиската индустрија „Пролетер“ во Скопје (1965). Држела настава… Continue reading ШОПТРАЈАНОВА, Лидија Стојанова

ШОРКОВ, Вангел Талев (Битола, 6. Ⅲ 1898 – Скопје, 21. Ⅹ 1961) – спец. хирург. Медицина завршил во Стразбур (Франција) во 1925 г., а хирургија специјализирал во Париз. Од 1930–1939 г. работел во приватна практика, а потоа бил хирург во Бановинската болница во Битола. Во времето на Втората светска војна ги лекувал партизаните. По Ослободувањето… Continue reading ШОРКОВ, Вангел Талев

ШОРОВ, Зоран (Штип, 17. Ⅺ 1961) – професор по физичка култура, борач. Завршил Факултет за физичка култура во Скопје (1990). Бил член на Боречкиот клуб „Балканец“ во Штип. На Младинското балканско првенство во Атина (Грција, 1977) освоил сребрен, а во Крајова (Романија, 1978) бронзен медал, на Медитеранските игри во Казабланка (Мароко, 1982) и Атина (Грција,… Continue reading ШОРОВ, Зоран

ШПАРГЛА . (Аспарагус оффициналис Л.) – повеќегодишно растение. Се одгледува заради младите и сочни подници (свеќи), кои се многу богати со минерални материи, витамини С, Б , Б , Б , 126 провитамин А, етерични шпаргла масла и орган-ски киселини. Во првата година се развива бавно, формира само 3–4 подници, а од четвртата до десеттата… Continue reading ШПАРГЛА

ШПЕРОВИЌ-РИБАРСКИ, Милица (Битола, 20. Ⅳ 1939) – пијанист. Дипломирала на Музичката академија во Белград (В. шкарка, 1963), каде што магистрирала (О. Михајловиќ, 1970). Специјализирала во Париз (А. Чиколини, В. Перламутер, 1970). Професор на ФМУ во Скопје (1975–2003). Концертирала како солист и член на Дуото Рибарски во 30 земји на Европа, Азија и во Јужна Америка.… Continue reading ШПЕРОВИЌ-РИБАРСКИ, Милица

„ШПИЦ“ – прв бесплатен информативно-политички дневен весник во Македонија. Излегува од 31 мај 2006 г. во Скопје. Издавач е приватното претпријатие „СИНИМ“ во тесна соработка со А–1 теле„шпиц“, првиот македонски бесплатен дневен весник визија и „Време“. За само неколку месеци постигнат рекорден тираж за македонски услови од 140.000 примероци. Главен и одговорен уредник е Бранко… Continue reading ШПИЦ

ШПИЦ, Илеш (? – Скопје, 1. Х 1961) – фудбалски тренер, Унгарец од еврејско потекло. Бил дојден во Скопје од ФК „Хајдук“ од Сплит за тренер на ФК „Граѓански“ (1938), кој под неговото стручно раководство станал прволигаш (1938/39). Бил тренер и на СК „Македонија“ од Скопје (1941–1944), член на Елитната дивизија на Бугарија. Окупаторските власти… Continue reading ШПИЦ, Илеш

ШТАЈНЕР, Михаел (Мицхаел Стеинер) (Минхен, СРГ, 28. Ⅺ 1949) – германски дипломат. Бил шеф на Канцеларијата за врски за германската хуманитарна помош во Загреб (1991–1992), шеф на Координативното тело за мултилатерални мировни напори во МНР (1992-1994), шеф на Специјалното одделение за мировни напори за поранешна Југославија (1994–1995), германски член на Контакт-групата за Југославија (1994–1995), главен… Continue reading ШТАЈНЕР, Михаел