Архиви: Енциклопедија

УРОШЕВИЌ, Влада (Скопје, 17. Ⅹ 1934) – поет, раскажувач, романсиер, книжевен и ликовен критичар, есеист, антологичар, преведувач, универзитетски професор. Дописен член е на меѓународната „Академија Маларме“ во Париз и Влада Урошевиќ редовен член на Европската поет-ска академија со седиште во Луксембург. Член е на МАНУ, на Македонскиот ПЕН-центар и на ДПМ (од 1961). Се јавува… Continue reading УРОШЕВИЌ, Влада

УРУМОВ, Виктор (Белград, 9. И 1946) – физичар, ред. проф. (1989) на ПМФ. Дипломирал (1969) на Московскиот државен универзутет. Магистрирал (1971) и докторирал (1973) на Универзитетот во Манчестер со тема за статистичката механика на полиелектролитните раствори. Објавувал трудови за точно решивите Изингови модели, универзалните константи кај еднодимензионалните пресликувања, образованието по физика и нејзината популаризација. Држел… Continue reading УРУМОВ, Виктор

УРУМОВА, Епса Димкова (Велес 14. Ⅹ 1922) – спец. по патолошка анатомија (1955), редовен проф. на Мед. ф. (од 1974). Студирала медицина во Белград и во Софија, каде што и дипломирала (1948). Хабилитирала со трудот за Пнеумоцѕстис Ца-Е. Урумова: Декеровата барака во која е одржан првиот академски час на Медицинскиот факултет во Скопје ринии (1959).… Continue reading УРУМОВА, Епса Димкова

УСАОЈ (Обединет сојуз на антифашистичката младина на Југославија) – масовна организација на млади од окупираните југословенски краишта обединета на Првиот конгрес на антифашистичката младина (Бихаќ, 27–29. ⅩⅠⅠ 1942). Целта била да се создаде политичко единство и револуционерна свест кај младите во Југославија. На Вториот конгрес (Дрвар, 2–5. Ⅴ 1944), се консолидира организациски, а на Третиот… Continue reading УСАОЈ

УСЈЕ – рудник за цементен лапорец што се наоѓа во атарот на селото Усје, Скопско. Лапорецот е лоциран во миоценски седименти што се широко распространети помеѓу Маркова Река и југоисточните падини на ридот Водно. Миоценот, литолошки е претставен со конгломерати и песочници, лапоровити глини, лапорци. Преку миоценските седименти постепено се таложени седименти со плиоценска старост… Continue reading УСЈЕ

УСКАНА – најголем град на Пенестите, едно од племињата во Горна Дасаретија. Се наоѓал недалеку од Лихнид (Охрид), на три дена одење од Стибера (Чепигово). Речиси со сигурност може да се локализира кај Кичево. ИЗВ.: Тити Ливи, Аб урбе цондита либри, Липсиае, 1906. ЛИТ.: Ф. Папазоглу, Македонски градови у римско доба, Скопје, 1957. К. М.-Р.

„УСПЕНИЕ НА СВ. БОГОРОДИЦА“ (Манастир Трескавец) – манастирска црква изградена под Златоврв, на околу 10 км од Прилеп. Комплекс од повеќе градби настанати во различни временски периоди. Денешната црква има форма на еднокорабна градба, Црквата „Успение на Света Богородица“, Златоврв, Прилепско расчленета во неколку травеи, со петострана олтарна апсида од надворешната страна. Над централниот дел… Continue reading УСПЕНИЕ НА СВ

„УСПЕНИЕ НА СВ. БОГОРОДИЦА“ (Манастир Трескавец) – манастирска црква изградена под Златоврв, на околу 10 км од Прилеп. Комплекс од повеќе градби настанати во различни временски периоди. Денешната црква има форма на еднокорабна градба, Црквата „Успение на Света Богородица“, Златоврв, Прилепско расчленета во неколку травеи, со петострана олтарна апсида од надворешната страна. Над централниот дел… Continue reading УСПЕНИЕ НА СВ

„УСПЕНИЕ НА СВ. БОГОРОДИЦА“ (Манастир Трескавец) – манастирска црква изградена под Златоврв, на околу 10 км од Прилеп. Комплекс од повеќе градби настанати во различни временски периоди. Денешната црква има форма на еднокорабна градба, Црквата „Успение на Света Богородица“, Златоврв, Прилепско расчленета во неколку травеи, со петострана олтарна апсида од надворешната страна. Над централниот дел… Continue reading УСПЕНИЕ НА СВ

„УСПЕНИЕ НА СВ. БОГОРОДИЦА“ – црква во Крушево. Голема трикорабна базилика со купола врз осмостран тамбур. Градена е во 1867 г. од кршен и од приделкан камен со малтер. Ѕидните слики се дело на локални зографски работилници. Иконите на иконостасот се дело на познатиот и талентиран крушевски зограф Никола Михаилов, како и на зографот Атанас… Continue reading УСПЕНИЕ НА СВ

„УСПЕНИЕ НА СВ. БОГОРОДИЦА“ – црква во Крушево. Голема трикорабна базилика со купола врз осмостран тамбур. Градена е во 1867 г. од кршен и од приделкан камен со малтер. Ѕидните слики се дело на локални зографски работилници. Иконите на иконостасот се дело на познатиот и талентиран крушевски зограф Никола Михаилов, како и на зографот Атанас… Continue reading УСПЕНИЕ НА СВ

„УСПЕНИЕ НА СВ. БОГОРОДИЦА“ – црква во Крушево. Голема трикорабна базилика со купола врз осмостран тамбур. Градена е во 1867 г. од кршен и од приделкан камен со малтер. Ѕидните слики се дело на локални зографски работилници. Иконите на иконостасот се дело на познатиот и талентиран крушевски зограф Никола Михаилов, како и на зографот Атанас… Continue reading УСПЕНИЕ НА СВ

„УСПЕНИЕ НА СВ. БОГОРОДИЦА“– црква во Ново Село (Штип). Голема трикорабна базилика со галерии на катот од западната, источната и од северната страна. Градена од делкан камен, употребен за основните странични ѕидови, апсидата и за тремот, и од дрвена граѓа за обликување на столбовите, сводовите, покривот и куполите. Овој импозантен црковен објект е дело на… Continue reading УСПЕНИЕ НА СВ

„УСПЕНИЕ НА СВ. БОГОРОДИЦА“– црква во Ново Село (Штип). Голема трикорабна базилика со галерии на катот од западната, источната и од северната страна. Градена од делкан камен, употребен за основните странични ѕидови, апсидата и за тремот, и од дрвена граѓа за обликување на столбовите, сводовите, покривот и куполите. Овој импозантен црковен објект е дело на… Continue reading УСПЕНИЕ НА СВ

„УСПЕНИЕ НА СВ. БОГОРОДИЦА“– црква во Ново Село (Штип). Голема трикорабна базилика со галерии на катот од западната, источната и од северната страна. Градена од делкан камен, употребен за основните странични ѕидови, апсидата и за тремот, и од дрвена граѓа за обликување на столбовите, сводовите, покривот и куполите. Овој импозантен црковен објект е дело на… Continue reading УСПЕНИЕ НА СВ

УСТАВ НА МАКЕДОНСКАТА ПРАВОСЛАВНА ЦРКВА – црковно-правен акт со кој се утврдени статусот, внатрешното уредување, структурата на црковната власт (законодавната, извршната и судската) и дејностите. Уставниот статус на Македонската православна црква е автокефална, помесна православна црква со степен на Архиепископија, како продолжителка и верна наследничка на Охридската архиепископија. Има достоинство на Архиепископија, со Поглавар на… Continue reading УСТАВ НА МАКЕДОНСКАТА ПРАВОСЛАВНА ЦРКВА

УСТАВ НА НРМ/СРМ – општи акти со најсилно правно дејство во македонската држава. Уставот на НРМ е донесен во Скопје, на 31. ⅩⅠⅠ 1946 г., од страна на Уставотворното собрание на НРМ. Има нормативен текст од 129 члена, распределени на три дела: основни начела; државно уредување и преодни и завршни одредби. Спаѓа во групата народнодемократски… Continue reading УСТАВ НА НРМ/СРМ

УСТАВ НА ТАЈНАТА МАКЕДОНСКО-ОДРИНСКА РЕВОЛУЦИОНЕРНА ОРГАНИЗАЦИЈА (1896) – подготвен од Гоце Делчев и Ѓорче Петров, определени за тоа со одлука на Првиот конгрес на Организацијата одржан во Солун (24. Ⅲ /5. Ⅳ – 31. Ⅳ/12. Ⅳ 1896). По отпечатувањето Уставот бил испратен во седумте револуционерни окрузи. Уставот има 19 члена, распоредени во 4 глави: Цел,… Continue reading УСТАВ НА ТАЈНАТА МАКЕДОНСКО-ОДРИНСКА РЕВОЛУЦИОНЕРНА ОРГАНИЗАЦИЈА

УСТАВ НА ФНРЈ/СФРЈ – највисоки општи правни акти во втора Југославија, формирана на Второто заседание на АВНОЈ, одржано на 29. Ⅺ 1943 г. во Јајце, БиХ. Уставот на ФНРЈ е донесен на 31. И 1946 г. на Уставотворното собрание на ДФЈ. Тоа е првиот народнодемократски устав во Европа по Втората светска војна. Со него се… Continue reading УСТАВ НА ФНРЈ/СФРЈ

УСТАВЕН СУД НА СРМ/РМ – орган за заштита на уставноста и законитоста, воведен со Уставот на СРМ од 1963 г. Него го познава и Уставот на СРМ од 1974 г. републичките закони со Уставот, на прописите и другите општи акти со републичките закони, на статутите на општините и околиите со Уставот и со републичките закони,… Continue reading УСТАВЕН СУД НА СРМ/РМ

УСТАВОТ НА ОСМАНЛИСКОТО ЦАРСТВО (1876). Првиот Устав во османлиската држава бил подготвен од државна комисија на чело со великиот везир Митхадпаша (17. Х & 17. ⅩⅠⅠ 1876), потврден од султанот Абдул Хамид Ⅱ и влегол во сила по објавувањето (23. ⅩⅠⅠ 1876), во времето на одржувањето во Цариград на Европската конференција за реформи на Турција.… Continue reading УСТАВОТ НА ОСМАНЛИСКОТО ЦАРСТВО

УСТАВОТВОРНО СОБРАНИЕ НА ДФЈ – претставничко тело избрано со цел да го донесе Уставот на ФНРЈ од 1946 г. Непосредните избори за Уставотворното собрание на ДФЈ се одржани на 11. Ⅺ 1945 г. во услови на изразен револуционерен оптимизам. На тие избори 96% од избирачкото тело (8.383.455) гласаше за листата на Народниот фронт, чиј носител… Continue reading УСТАВОТВОРНО СОБРАНИЕ НА ДФЈ

УСТАВОТВОРНО СОБРАНИЕ НА НРМ – највисок орган на уставотворната власт во НРМ (ле поувоир цонституант), конституиран врз основа на Законот за Уставотворното собрание на НРМ од 27. Ⅶ 1946 г. Врз основа на овој акт, на 22. Ⅸ 1946 г. беа спроведени избори за избор на членови на Уставотворното собрание. Од 672.729 избирачи запишани во… Continue reading УСТАВОТВОРНО СОБРАНИЕ НА НРМ

УТКИ, ВИСТИНСКИ (Стригидае) – голема фамилија ноќни грабливи птици од редот на утковидните птици (Стригиформес), со цврсто и збиено тело, голема тркалеста глава и со крупни очи. Во Македонија се регистрирани 9 видови, Утка (Атхене ноцтуа) кои припаѓаат на 7 рода: бувови (Бубо), шумски ушести утки (Асио), ќукови (Отус), домашни кукумјавки (Атхене), пернатоноги кукумјавки (Аеголиус),… Continue reading УТКИ, ВИСТИНСКИ