ЕСПЕРАНТО ВО МАКЕДОНИЈА -. најпознат и најраспространет вештачки меѓународен јазик во светот, составен од полскиот очен лекар Лазарус Лудвиг Заменхоф (Бјалисток, 1859 – Варшава, 1917) под псевдонимот д-р Есперанто (оној што се надева). Тој го објавил и првиот учебник „Лингво Интернациа” (Варшава, 1887). Јазикот има 28 гласови. Неговата синтакса е словенска, а речникот е главно од романските и германските јазици со додадени суфикси и префикси. Се смета дека денес во светот го зборуваат околу 500 илјади луѓе. Во Светскиот сојуз на есперантистите членуваат и есперантските друштва од Македонија преку својот Есперантски сојуз на Македонија. Прв есперантист во Македонија бил Георги Малински од Куманово (1897). Македонските есперантисти поднеле Предлог-конституција за решавање на Македонското прашање до Париската мировна конференција (1919) и за воведување на јазикот есперанто во Македонија како јазик на мирот. Есперантското движење во Македонија добило особен замав меѓу двете светски војни преку поддршката на комунистите по усвоената Резолуција за есперанто на Вуковарскиот конгрес на КПЈ (1920). Движењето посебно се засилило од 1929 г. Во минатото најактивни биле друштвата од Битола, Кавадарци, Куманово (од 1950), Охрид, Прилеп (од 1939), Скопје (две друштва), Струга, Струмица и Штип. Најстарото Есперантско друштво „Ла прогресо” од Прилеп го објави и првиот „Есперантско-македонски и Македонско-есперантски речник со кратка граматика” (со по 10.000 зборови) од Методи Галески и Ѓорѓи Поп-Атанасов (Прилеп, 1977). Друштвата организирале и училишта за есперанто, а извесен период јазикот бил изучуван и во голем број секции на основните училишта. Особен успех имал наставникот Илија Поповски во ОУ „Кирил и Методиј” во Битола (1979). Бил објавен и првиот македонски учебник по есперанто (1981), како и „Македонска антологија на поезија и проза”. Во Македонија бил објавен и „Клуч” за албанските зборови на есперанто. Студентот на шумарскиот факултет во Скопје Стојан Стојановски бил и претседател на Југословенскиот есперантски сојуз (1982). Есперантското друштво „Прогрес” од Скопје било организатор на традиционалните Трети студентски есперантски средби на Југославија (Охрид, 26-28. Ⅲ 1982). Во 1991 г. Есперантскиот сојуз на Македонија промовира повеќе изданија од македонски писатели преведени на есперанто од Вера Чорниј и Невенка Томиќ: „Тиквешка легенда” од Лазо Каровски, „Сеизмограф” од Блаже Конески, „Замокот на розата” од Радован Павловски и „Невидлива река” од Тодор Чаловски. Македонскиот ликовен уметник Димитар Чудов е автор на јубилејната двојна поштенска марка по повод стогодишнината на меѓународниот јазик есперанто (14. Ⅶ 1988). ЛИТ.: У Прилепу је основано Есперантско друштво, „Наша реч”, И, 4, Скопље, 8. Ⅳ 1939, 10; Владислав Каранфилски, Есперанто во Куманово и Кумановско значеше прогрес, „Наш весник”, ⅩⅤⅠⅠⅠ, 666, Куманово, 18. Ⅴ 1979, 7; Мара Инко, Прв есперанто-македонски и македонско-есперантски речник, 7; Стојан Коцевски-Крцун, Во ослободената земја слободно есперанто, на ист. место, 7; Л. Чуркоски, Есперанто меѓу македонските железничари, 8; Александар Јакимовски-Кеке, Есперанто го изучуваа и политичките затвореници во Скопскиот централен затвор, 8; Славко Николовски, Есперанто – лингво де амикецо. Есперанто – јазик на пријателството, „Студентски збор”, ЏЏЏИВ, 862, Скопје, 16. Ⅱ 1982, 9; Сто година есперанта, „Политика”, ЛЏЏЏВ, 26853, Београд, 9. Ⅶ 1988, 16. С. Мл.