Архиви: Енциклопедија

СТАНКОВСКА, Бранка (Скопје, 30. Ⅳ 1931) – радио и тв спикер и водител. Во Македонската радиотелевизија го поминала целиот работен век (1948-1987). Нејзината најава на првиот телелевизиски пренос од Црн Врв на 5 јуни 1964 г. е почеток на програмата на ТВ Скопје, емитувана преку сопствената телевизиска мрежа. Неколку месеци подоцна (на 14 декември) Станковска… Continue reading СТАНКОВСКА, Бранка

СТАНКОВСКА, Љубица (Тетово, 10. Ⅱ 1943) – филолог, научен советник во ИМЈ „Крсте Мисирков“ и потоа во Институтот за старословенска култура во Прилеп. Магистрирала на темата „Застапеноста на суфиксот -ец (-овец/-евец) во македонската топонимија“ (1974), а докторирала на „Македонскиот топонимиски систем до ⅩⅤⅠ век“ (1985). Научна преокупација: македонската ономастика. Студиски престои во Чешка (1968), Русија… Continue reading СТАНКОВСКА, Љубица

СТАНКОВСКИ, Александар (Кичево, 26. И 1959) – сликар, клучен уметник на алтернативната ликовна сцена во 80-тите и 90-тите години. Иронизира со табу-темите во македонското општество. Дипломирал на Факултетот за ликовни уметности во Скопје (1985). Член на групата Зеро. Покрај самостојните изложби (Скопје, Подгорица, Загреб, Бреда, Монтреј, Келн), изведува перформанси, работи видео и филм, објавува книги… Continue reading СТАНКОВСКИ, Александар

СТАНКОВСКИ, Бошко (с. Брусник, Битолско, 26. Ⅹ 1925 – Скопје, 1987) – првоборец, политичар и државник. Како учесник во НОБ (1941), бил член на КПЈ (1943), член на баталјонски, бригаден и дивизиски комитет на СКОЈ, член на ПК на СКОЈ за Македонија и член на Главниот одбор на НОМСМ. По Ослободувањето студирал на Институтот за… Continue reading СТАНКОВСКИ, Бошко

СТАНКОВСКИ, Јовица (Куманово, 13. И 1949) – машински инженер, општественик и археолог. Дипломирал на Машинскиот факултет (1975) и на групата Историја на уметност со археологија на Филозофскиот факултет во Скопје (1986). Бил претседател на Републичката СИЗ за култура (1983–1984), директор на Народниот театар во Куманово (1986–1989) и директор на Народниот музеј – А. Станковски: „Фрее… Continue reading СТАНКОВСКИ, Јовица

СТАНКОВСКИ, Методија Симонов (Прилеп, 14. Ⅹ 1917 – Скопје, 18. Ⅳ 1989) – гинеколог-акушер, редовен проф. на Мед. ф. во Скопје. Мед. ф. завршил во Бел-град (1947). Специјализирал на Гинеколошко-акушерската клиника во Скопје (1952), каде што и хабилитирал. Се усовршувал во повеќе центри во Европа. Посебно се занимавал со конзервативна и функционална гинекологија. Има особен… Continue reading СТАНКОВСКИ, Методија Симонов

СТАНКОСКИ, Димитар (Прилеп, 11. Ⅹ 1946 – Скопје, 3. И 2007) – режисер. Дипломирал на Театарската академија во Софија (1970). Од 1970 г. е во Драмскиот театар во Скопје, а двапати и негов директор (1999-2001 и 2004-2005). Режирал и во: Сомбор, Зрењанин, Крагуевац, Ниш, Нови Сад. РЕЖИИ: „Болен Дојчин“, „Нажалена фамилија“, „Ревизор“, „Косанчиќев венец“, „Партија… Continue reading СТАНКОСКИ, Димитар

СТАНОЕВСКИ, Цветан (с. Зашле, Демирхисарско, 5. Ⅲ 1934) – филмски критичар, новинар, публицист и дописник на „Нова Македонија“ од Москва. Еден од генерацијата што во шеесеттите години од ⅩⅩ в. ги постави темели-Цветан Станоевски те на автентичната македонска филмска критика. Автор е на книгата „Искушението – филм“ (1986 г., есеи за македонскиот филм), како и… Continue reading СТАНОЕВСКИ, Цветан

СТАОРЦИ (Раттус) – род мали цицачи од потфамилијата вистински глувци (Муринае), со должина на телото до 30 цм и тежина до 500 г. Во Република Македонијасе среќаваат два вида: Домашен домашен, црн или стаорец бродски стаорец (Раттус раттус) и стаорец скитник или сив стаорец (Раттус норвегицус). ЛИТ.: С. Петковски –Б. Крѕстуфек, Цицачи на Македонија, Скопје,… Continue reading СТАОРЦИ

СТАР ДОЈРАН – населба во Дојранско. Се наоѓа покрај југозападниот брег на Дојранското Езеро, на надморска височина од околу 160 м. Со регионален пат на северозапад е поврзана со Валандово, а на југоисток со Кукуш во Грција. До Првата светска војна тука постоел градот Стар Дојран, кој имал околу 8.000 ж., но бил бомбардиран и… Continue reading СТАР ДОЈРАН

СТАРО БОНЧЕ – гробница од македонски тип со дромос и комора што се наоѓа југоисточно од Прилеп на оддалеченост од 20 км. На поширокиот простор од Старо Бонче, во благата падина на Селечка Планина се всечени гробната комора и делумно дромосот пред влезот во неа. Дромосот и комората се обѕидани со правилно исечени камени блокови,… Continue reading СТАРО БОНЧЕ

СТАРО НАГОРИЧАНЕ – село во Кумановско. Се наоѓа во југоисточниот ридест дел на Руен Планина, од десната страна на р. Пчиња, на надморска височина од околу 500 м. Преку регионален пат е поврзано со магистралниот Панорама на Старо Нагоричане пат М–2. Има 555 ж. од кои 100 се Македонци и 452 се Срби. Тоа е… Continue reading СТАРО НАГОРИЧАНЕ

СТАРОВА, Вулнет (Поградец, Албанија, 6. Ⅴ 1934 – Скопје, 5. Ⅷ 1994) – педијатар, редовен проф на Мед. ф. Дипломирал на Мед. ф. во Скопје (1959), специјализирал педијатрија на Клиниката за детски болести (1965), а докторатот по социјална педијатрија го одбранил во Приштина (1975). Специјалност му била социјалната педијатрија и организација на здравствената служба. Бил… Continue reading СТАРОВА, Вулнет

СТАРОВА, Луан Емин (Луан Емин Старова) (Поградец, Република Албанија 14. Ⅷ 1941) – унив. професор, академик, дипломат, раскажувач, романсиер, поет, есеист, преведувач и литературен критичар. Завршил Филолошки факултет во Скопје, а магистрирал и докторирал во Загреб, на теми од областа на француската и компаративната книжевност. Предавал Француска книжевност на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје.… Continue reading СТАРОВА, Луан Емин

СТАРОГРАДСКИ НАРОДНИ ПЕСНИ – песни настанати во градска средина и кои го опеваат градскиот живот. Во нив се пее за калдрмисани улици, за занаетчиски дуќани, за разни занаети, за љубовта меѓу младите занаетчии и убавите девојки и сл. Во процесот на нивното создавање значаен удел имало и орото, „това училиште к’де се усовршенствувала народната ни… Continue reading СТАРОГРАДСКИ НАРОДНИ ПЕСНИ

СТАРОСЛОВЕНСКИ ЈАЗИК – книжевен јазик, во чијашто основа лежи дијалектниот говор на македонските Словени од Солунскиот крај. Лексичкиот фонд на овој говор е збогатен со нова лексика, директно преземена од грчкиот јазик или создадена по образец на грчки зборови. Според гласовниот систем на овој јазик св. браќа Кирил и Методиј ја создале Икона: Д. Зограф,… Continue reading СТАРОСЛОВЕНСКИ ЈАЗИК

СТАФИЛОВ, Трајче Здравков (с. Чемерско, Кавадарци, 20. Ⅹ 1949) – редовен професор (1997) на ПМФ (Институт за хемија). Дипломирал (1972) како најдобар студент на генерацијата, магистрирал (1977) и докторирал (1985) во Скопје. Работел (1975–1978) на ПМФ во Скопје, бил раководител Трајче Стафилов (1978–1985) на лабораторијата во комбинатот „Фени“ во Кавадарци и научен соработник (1985–1988) во… Continue reading СТАФИЛОВ, Трајче Здравков

„СТЕВАН МОКРАЊАЦ“, МУЗИЧКО УЧИЛИШТЕ, Скопје (1934–1941) – основано првин како приватна Нижа музичка школа (27. Ⅸ 1934) по иницијатива на проф. д-р Воислав Радовановиќ, проф. Душан Коњевиќ и српскиот композитор Миодраг Василевиќ. Прв директор бил Хенри Вереш, воен капелник од скопскиот 21. пешадиски полк. Меѓу првиот професорски кадар биле: Ф. Херцог, М. Василевиќ, Вл. Јециќ,… Continue reading СТЕВАН МОКРАЊАЦ , МУЗИЧКО УЧИЛИШТЕ, Скопје

СТЕВАНОВИЌ, Мирослава Трајанова (Белград 3. Ⅳ 1942) – спец. по болести на устата и забите, редовен проф. на Ст. ф. Хабилитирала во 1979 г., а докторирала во 1991. Била раководител на Клиниката за болести на устата и забите, а во два мандата продекан на Ст. ф. Публикувала 90 статии. Е. М. „Жртвеник на Големата мајка“,… Continue reading СТЕВАНОВИЌ, Мирослава Трајанова

СТЕНЧЕ – ТУМБА ПОТСЕЛО – неолитска населба кај с. Стенче, на левиот брег на р. Вардар. Со истражувања се откриени културни слоеви од раниот, средниот и од доцниот неолит. Материјалната култутра се одликува со карактеристична керамика сликана со бела и со кафеава боја и со богата култна пластика (жртвеници од типот на Големата Мајка). Локалитетот… Continue reading СТЕНЧЕ

СТЕПОЛИКА ВЕГЕТАЦИЈА НА Република Македонија– специфична тревеста вегетација на големи површини во централните делови на Република Македонија(меѓу Велес, Штип и Неготино), во чиј состав влегуваат доста степски видови (Хедѕсарум мацедоницум, Цонволвулус холосерицеус, Артемисиа маритима, Цампхоросма монспелиаца, Цаппарис сицула, Морина персица, Еуротиа цератоидес, Астрагалус парнасии, Онобрѕцхис хѕпаргѕреа и др.). Од некои постари ботаничари од почетокот на… Continue reading СТЕПОЛИКА ВЕГЕТАЦИЈА НА РМ

СТЕФАН (ⅩⅣ в.) – севаст, намесник на кралот Волкашин во Јужна Пелагонија со седиште во Лерин. Ковел сопствени монети во Охридската ковница. Покрај неговото име и името на градот Лерин, на монетите се претставени и врховниот владетел и владетелка, т.е. кралот Волкашин (1365–1371) и неговата жена Елена. ЛИТ.: С. Димитријевиќ, Нова серија нових врста српског… Continue reading СТЕФАН

СТЕФАН Урош И (1220–1277) – српски крал (1246–1276), најмал син на кралот Стефан Првовенчани. Се замешал во никејскоепирскиот судир, испратил војска во Македонија (1257), како сојузник на Епирците, но во Пелагониската битка (1259) застанал на страната на Никеја. Во негово време, дошле рударите Саси и започнал економски подем. Починал во манастирот „Сопоќани“. ЛИТ.: С. Станојевиђ,… Continue reading СТЕФАН

СТЕФАН Урош И (1220–1277) – српски крал (1246–1276), најмал син на кралот Стефан Првовенчани. Се замешал во никејскоепирскиот судир, испратил војска во Македонија (1257), како сојузник на Епирците, но во Пелагониската битка (1259) застанал на страната на Никеја. Во негово време, дошле рударите Саси и започнал економски подем. Починал во манастирот „Сопоќани“. ЛИТ.: С. Станојевиђ,… Continue reading СТЕФАН Урош И