Tag: М

МОШИЊСКИ, Лешек (Лесзек Мосзѕвски) (Лублин, Полска,19. Ⅱ 1928 – Гдањск, Полска, 16. Ⅳ 2006) – полски лингвист, филолог, славист, полонист, член на МАНУ надвор од работниот состав (од 2003). Поголем дел од неговиот богат опус се однесува на староцрковнословенскиот јазик од канонскиот, кирилометодиевски период. Се занимава посебно со јазикот на Зографскиот кодик. Ав-тор е на… Continue reading МОШИЊСКИ, Лешек

МРАВКИНИ ЛАВОВИ (Мѕрмелеонтидае) – мрежокрилни инсекти. Името го добиле по ларвите, кои се најголеми непријатели на мравките. Возрасните личат на вилински коњчиња, по долгото и тенко тело и двата пара долги и тенки крилја. Ларвите прават инчести клопци во сува земја или во песок, во кои најчесто ловат мравки. Познати се околу 1.900 видови, главно… Continue reading МРАВКИНИ ЛАВОВИ

МРАЗОВЕЦ, МАКЕДОНСКИ (Цолцхицум мацедоницум Косанин) – македонски флористички ендемит од фамилијата Лилиацеае (кринови), познат само за планината Јакупица – Бегово Поле и Караџица. Се наоѓа на светската црвена листа на загрозени растенија (ИУЦН 1997 Ред Лист оф Тхреатенед Плантс). Вл. М.

МРАЧНИЦИ .(Солпугида – Солифуга) – крупни ноќни пајаковидни членконоги. Телото им е долго до 7 см, обраснато со влакненца. Главно се жители на сушни предеМрачник (Галеодес граецус) ли. Распространети се во песочните области на Медитеранот. Името мрачници е објаснето со зборовите сол лат. = сонце и фугере = бегам. Во Македонија се среќава само еден… Continue reading МРАЧНИЦИ

МРЕЖОКРИЛЦИ (Неуроптера) – инсекти со издолжено тенко тело со два пара проѕирни мрежести крилја, по што го добиле името. Различно се обоени, со големина од 1 до 2 цм. На главата имаат еден пар релативно долги пипала составени од многу членчиња. Имаат устен апарат за грицкање. Се размножуваат со потполна преобразба. Ларвите имаат три пара… Continue reading МРЕЖОКРИЛЦИ

МРМЕВСКИ, Павле (Прилеп, 13. Ⅺ 1925 – Скопје, 23. И 2003) – новинар, кој почнувајќи од 1947 г. целиот свој работен век – до пен-Павле Мрмевски зионирањето (1986) го минал во агенцијата Танјуг. Бил соработник, уредник и одговорен уредник на Дописништвото на Танјуг за Македонија. Дописник на Агенцијата од Париз и двапати од Софија. Учесник… Continue reading МРМЕВСКИ, Павле

МРТОВЕЧКА ГЛАВА .(Ацхеронтиа атропос Л.) – крупна ноќна пеперуга. Припаѓа на групата самрачници (Спхингиидае). Често влегува во пчелини кошници и јаде мед. Името го добила по карактеристичната шара Мртовечка глава на грбната страна од телото што потсетува на мртовечка глава. Има распон на крилјата и до 12 цм. Живее на суви и сончеви терени. Активна… Continue reading МРТОВЕЧКА ГЛАВА

МРТОВЕЧКИ ПЛАШТ. (Нѕмпхалис антиопа Л.) – дневна пеперуга. Името $ е дадено според изгледот и обоеноста на крилјата од горната страна. Се храни со нектар и со растителни сокови. Живее, претежно, по шумските ливади каде што има брези. Лета од рана пролет, а најчест е во јуни и во јули. Распространет е скоро во цела… Continue reading МРТОВЕЧКИ ПЛАШТ

МУВА, ЗЛАТНА . (Луцилиа цаесар Л.) – двокрилен инсект со метал-но-златно-зелено обоено тело. Достигнува должина до 12 мм. Се храни со нектар. Живее во населени места, на ѓубришта и екс-Златна мува кременти. Се појавува од јуни до септември. Распространета е во цела Европа. ЛИТ.: Јонче шапкарев, Зоологија на без’рбетните животни, Скопје, 1991. В. Т. К.… Continue reading МУВА, ЗЛАТНА

МУВАРЧИЊА (Мусцицапидае) – фамилија мали птици од подредот птици- пејачки (Осцинес). Во Европа и кај нас се присутни два рода (сврачовидни мувар£иња –Фицедула и кафени муварчиња – Мусцицапа), со вкупно £етири вида. ЛИТ.: Бирдс ин Еуропе: популатион естиматес, трендс анд Сврачовидно муварче цонсерватион статус, „БирдЛифе Интернатионал Цонсерватион Сериес“, 12, Цамбридге, 2004; Ц. Харрисон, Ан Атлас… Continue reading МУВАРЧИЊА

МУВИ, ВИСТИНСКИ (Мусцидае) – двокрилни инсекти, главно паразити на човекот и на животните. Се хранат и со органски материи во распаѓање. Ларвите се развиваат во гнили органски материи или паразитираат во телата на други животни. Најпознат претставник е домашната мува (Мусца доместица Л.) која, престојувајќи и на нечисти предмети и на храна, пренесува заразни болести… Continue reading МУВИ, ВИСТИНСКИ

МУВИ, ГАСЕНИЧАРКИ (Тацхинидае) – многу корисни двокрилни инсекти. Ларвите паразитираат на гасеници од штетни инсекти. Во Македонија се потврдени 28 вида. Најпознат вид е Агриа аффинис Фаллен, чија ларва паразитира на губарот и на други штетни инсекти. ЛИТ.: Јонче шапкарев, Зоологија на без’рбетните животни, Скопје, 1991; Владимир Крпац, Бранислава Михајлова, Биодиверситѕ оф Мацедониа фром а… Continue reading МУВИ, ГАСЕНИЧАРКИ

МУВИ, ГРАБЛИВИ (Асилидае) – двокрилни грабливи инсекти. Нозете им се силни и влакнести. Се хранат со други инсекти, ловејќи ги од заседа; и ларвите им се грабливи. Граблива мува Оваа фамилија муви во светот е застапена со 4.000 видови. Во Македонија се среќава видот голема граблива мува (Лапхриа гиббоса Л.), која во пчеларството е позната… Continue reading МУВИ, ГРАБЛИВИ

МУВИ, ГРБАВИ (Пхоридае) – мали двокрилни инсекти со карактеристично грбаво тело. Повеќето се слаби летачи. Некои се без крилја. Ларвите од бројни видови живеат во материи што се распаѓаат. Некои се предатори на пчели, оси или мравки, а некои се паразити на пчелини ларви. Поради тоа во пчеларството се сметаат за штетници. Познати пчелини штетници… Continue reading МУВИ, ГРБАВИ

МУВИ, ЛЕБДЕЧКИ – ОСОЛИКИ МУВИ (Сѕрпхидае) – двокрилни инсекти што се карактеризираат со лебдечки лет. Имаат впечатлива боја слична со осите, по што го добиле и името осолики муви. ФаЛебдечка мува милијата опфаќа околу 6.000 вида. Од нив, во Македонија се познати 262 вида, од кои 6 се ендемични. Лебдечката мува Сцаева пѕрастри Л. е… Continue reading МУВИ, ЛЕБДЕЧКИ

МУВИ, МЕСАРКИ (Сарцопхагидае) – двокрилни инсекти што се вивипарни. Полагаат белузлави личинки на свежо или на застоено месо, кое лесно го пронаоѓаат по мирисот. Во Македонија се утврдени 16 вида, од кои најпозната е обичната мува месарка (Сарцопхага царнариа Л.). ЛИТ.: Јонче шапкарев, Зоологија на без’рбетните животни, Скопје, 1991; Владимир Крпац, Бранислава Михајлова, Биодиверситѕ оф… Continue reading МУВИ, МЕСАРКИ

МУВИ, ТАНЧАРКИ (Емпидидае) – мали двокрилни инсекти. Се карактеризираат по танцот во времето на роење кога машките единки ги даруваат жен-Мува танчарка ките со мали уловени инсекти како дозвола за парење. Живеат во близина на води, околу поточиња или поголеми водни површини. Во Македонија се регистрирани 63 вида од оваа фамилија, од кои 6 се… Continue reading МУВИ, ТАНЧАРКИ

МУВОМОРКА (Аманита мусцариа (Л.: Фр.) Хоок) – мошне отровен вид габа, честа во иглолисните шу-ми во Македонија. Лесно е препознатлива по интензивно црвената боја Мувоморки на шапката, покриена со бели крпички. М. К. „

МУГРИ“ (Положај, прва половина на 1945) – весник, орган на Четиринаесеттата македонска младинска НО ударна бригада „Димитар Влахов“, на македонски јазик. Редактор бил Д. Глигоров. Зачуван е само бр. 2 (март 1945), со 22 страници на хектографска техника. ЛИТ.: Д-р Боро Мокров, Развојот на македонскиот печат и новинарство (од првите почетоци до 1945 година), Скопје,… Continue reading МУГРИ

МУЗЕЈ НА ГРАД СКОПЈЕ (Скопје, 1949) – општ музеј, основан по одделувањето од Народниот музеј. Посветен е на историјата на градот Скопје и неговата околина, од праисторијата до денешни дни. Како посебни оддели во него се застапени археологијата, етнологијата, историјата и историјата на уметноста. Основач бил Народниот одбор на Скопската околија, а денес работи под… Continue reading МУЗЕЈ НА ГРАД СКОПЈЕ

МУЗЕЈ НА МАКЕДОНИЈА – НАЦИОНАЛНА УСТАНОВА. Комплекс на музеи. Најголема музејска институција во Р. Македонија. Наследник на Археолошки музеј, формиран во 1924 година. Во 1984 година е формиран комплексен музеј од некогашните Археолошки, Етнолошки и Историски музеј. Матична музејска установа која собира, чува проучува и презентира движно културно наследство од областа на археологија, етнологија, историја… Continue reading МУЗЕЈ НА МАКЕДОНИЈА НАЦИОНАЛНА УСТАНОВА

МУЗЕЈ НА СОВРЕМЕНАТА УМЕТНОСТ – СКОПЈЕ – единствена специјализирана институција за современата уметност во РМ. Основан во 1964 г. како резултат на меѓународната акција Музејот на современата уметност Музејот на Град Скопје Изложба во Музејот на современата уметност по катастрофалниот земјотрес (1963) за подарување уметнички дела. Како врвна институција се занимава со собирање, чување и… Continue reading МУЗЕЈ НА СОВРЕМЕНАТА УМЕТНОСТ

МУЗЕЈСКИ ЗБИРКИ ВО МАКЕДОНИЈА – музејски институции со ограничена дејност. Обично се однесуваат на еден вид предмети на наследството или на една тематика на одредена научна дисциплина со различен вид предмети. Постојат повеќе приватни или општествени музејски збирки. Во практиката тие се потенцијални музејски установи, доколку во нив се интензивира стручната и научната работа. Постојат… Continue reading МУЗЕЈСКИ ЗБИРКИ ВО МАКЕДОНИЈА

МУЗЕОЛОГИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА – информациска наука што се занимава со комплексот на истражувањето, заштитата и презентацијата на материјалните и нематеријалните сведоштва на културата и на природата. Територијата на Македонија, со бројното културно и природно наследство, е особено погодна за музеолошка обработка. Ги има поминато речиси сите фази на музеологијата во светот. Присутни се фазите поврзани… Continue reading МУЗЕОЛОГИЈАТА ВО МАКЕДОНИЈА