ШАРЕЦ – митски шарен коњ во епските народни песни за Марко Крале, со необично потекло и особини. Според народните преданија, тој него го добил од самовилите или го купил од кираџиите како грбаво ждребе. Претставен и со многу човечки особини: зборува (дури и турски), пие вино, плаче со солзи и сл. Тој ја предосетува и… Continue reading ШАРЕЦ
Tag: Ш
ШАРПЛАНИНСКИ КУП
ШАРПЛАНИНСКИ КУП (Попова шапка, 21. Ⅲ 1947) – куп во спуст. На првиот натпревар зеле учество репрезентациите на Бугарија, Југославија, Романија и Унгарија. Победил Унгарецот Силко Петер, а најдобро пласираниот скијач од Македонија бил Рамадан Насип, кој го зазел 32. место. Со текот на времето програмата на натпреварите била проширена и со слалом и велеслалом,… Continue reading ШАРПЛАНИНСКИ КУП
ШАТЕВ, Павел
ШАТЕВ, Павел (Кратово, 15. Ⅶ 1882 – Битола, 30. И 1951) – револуционер, национален деец, публицист и државник. Ја завршил егзархиската гимназија во Солун (1900), каде што се вклучил во терористичкиот кружок на гемиџиите. Учествувал во неуспешниот обид за кревање во воздух на Отоманската банка во Цариград и во диверзијата на францускиот патнички брод „Гвадалкивир“… Continue reading ШАТЕВ, Павел
ШАТКИ или ПАТКИ
ШАТКИ или ПАТКИ (Анатинае) – бројна потфамилија средно големи, до големи водни птици од ре-дот гусковидни птици (Ансериформес), со должина на Диви шатки телото од 40 до 70 цм. Најчесто се гнездат во северна Европа, а презимуваат во Средна и Јужна Европа, како и во Северна Африка. Кај нас се регистрирани 5 рода со вкупно… Continue reading ШАТКИ или ПАТКИ
ШАФАРИКОВ ТРИОД
ШАФАРИКОВ ТРИОД – кирилски ракопис од крајот на ⅩⅠⅠ и почетокот на ⅩⅤⅠⅠⅠ в., од македонска редакција. Се чува во Руската национална библиотека во Санкт-Петербург под сигн.: РНБ, Ф.н.И.74. Има 157 пергаментни листа. Според јазичните особености, потекнува од Охридската книжевна школа. Текстот е многу архаичен, во него се наоѓаат цели редови испишани со глаголица. По… Continue reading ШАФАРИКОВ ТРИОД
ШАХИЧИ, Мухарем
ШАХИЧИ, Мухарем (Ѓуришевац, 15. Ⅴ 1927) – артист и поет. Завршил Административна школа и Педагошки курс. Како учесник во НОБ, останал воен инвалид. Бил секретар на СКОЈ, претседател на Здружението на борците на општината Кисела Вода во Скопје и артист на Албанско-турскиот народен театар во Скопје (1970). Ав-тор е и на две збирки поезија. УЛОГ:… Continue reading ШАХИЧИ, Мухарем
ШАХОВ, Панде
ШАХОВ, Панде (1973) – композитор. Композиција учи кај Р. Аврамовски, а дипломира на ФМУ во Скопје (Т. Зографски, 1997). Постдипломски студии завршува на Кралскиот колеџ за музика во Лондон (Џ. Андерсон, 2000). Во неговата камерна и оркестарска музика има влијанија од импресионизмот и доцниот романтизам, но и од македонскиот музички фолклор. Б. Орт.
ШАХОВИЌ, Ксенофон
ШАХОВИЌ, Ксенофон (Охрид, 7. И 1898 – Париз, Франција, 7. И 1956) – спец. патоанатом, патофизиолог и онколог, унив. професор и академик (САНУ). Мед. ф. и ПМФ завршил и докторирал (на двата) во Лион, Франција (1922). Еден од основоположниците на онколошката наука во СФРЈ. Формирал онколошки и други институти на Мед. ф. во Белград. Активно… Continue reading ШАХОВИЌ, Ксенофон
ШАХОВСКИ ОЛИМПИСКИ ИГРИ
ШАХОВСКИ ОЛИМПИСКИ ИГРИ (Скопје, 1972). Во септември&октомври 1972 г. во Скопје се одржан јубилејните ХХ олимписки игри за мажи со учество на 63 екипи од сите континенти, а првпат заедно е одржана и Ⅴ женска шаховска олимпијада со учество на екипи од 23 земји. шаховските олимпијади се организирани од Почесен одбор и Организационен комитет под… Continue reading ШАХОВСКИ ОЛИМПИСКИ ИГРИ
ШВАЈЦАРСКО-МАКЕДОНСКИ ВРСКИ И ОДНОСИ
ШВАЈЦАРСКО-МАКЕДОНСКИ ВРСКИ И ОДНОСИ. Започнуваат како трговски во втората половина на ⅩⅠⅩ и почетокот на ⅩⅩ в., а од крајот на ⅩⅠⅩ в. се развиваат преку образување студенти и дејствување на претставници на Македонското националноослободително движење. Ѓорѓи Капчев (1899) во Апелот до европската јавност, образложува проект за решавање на македонското прашање и работи на издавање… Continue reading ШВАЈЦАРСКО-МАКЕДОНСКИ ВРСКИ И ОДНОСИ
ШЕКУТКОВСКИ, Никита Трпев
ШЕКУТКОВСКИ, Никита Трпев (Скопје, 19. И 1956) – математичар, ред. проф. (1998) на ПМФ. Дипломирал (1979) и магистрирал (1983) на Математичкиот факултет во Скопје. Докторирал (1986) во Загреб со темата „Кохерентни инверзни системи и теорија на јак облик“. Главен научен интерес му е топологијата. Бил шеф на Институтот за математика (19971999 и 2005-), ментор на… Continue reading ШЕКУТКОВСКИ, Никита Трпев
ШЕЛЕВА, Елизабета
ШЕЛЕВА, Елизабета (Охрид, 1961) – литературен критичар и теоретичар, професор на Катедрата по компаративна литература на Филолошкиот факултет во Скопје. Магистрирала на Филолошкиот факултет во Белград на тема „Типолошките модели на македонската книжевна критика“. Докторирала на истиот факултет (1998) со темата „Од дијалогизмот до интертекстуалноста (од Михаил Бахтин до постструктурната критика)“. Публикувала повеќе трудови. БИБ.:… Continue reading ШЕЛЕВА, Елизабета
ШЕМОВ, Симон
ШЕМОВ, Симон (Кавадарци, 1. ⅩⅠⅠ 1941) – сликар и графичар, еден од првите истражувачи на алтернативните насоки во ликовната уметност (1973), со заложба за проширување и испреплетување на медиумите. Дипломирал на Академијата за ликовни уметности во Белград (1964). Редовен професор на Факултетот за ликовни уметности во Скопје. Ја афирмирал македонската уметност и надвор од државата.… Continue reading ШЕМОВ, Симон
ШЕНДОВ, Борис
ШЕНДОВ, Борис (Скопје, 6. Ⅱ 1930) – град. инж., ред. проф. на Градежниот факултет во Скопје (од 1995 до пензионирањето во 1995 г.) по предмети од областа на фундирањето. На факултетот работел од 1959 г., учествувајќи и во наставата на Архитектонскиот факултет. Бил вклучен во реализацијата на повеќе архитектонски и инженерски објекти. Издал учебник „Темелење“… Continue reading ШЕНДОВ, Борис
ШЕРДЕНКОВСКИ, Божин
ШЕРДЕНКОВСКИ, Божин (с. Љубојно, Ресенско, 1. Ⅺ 1928) – град. инж., ред. проф. на Градежниот факултет во Скопје (од 1981 до пензионирањето во 1988 г.) по предметот Хидротехнички мелиорации. Пред доаѓањето на Факултетот (1965) работел во ГП „Пелагонија“. Учествувал во реализацијата на повеќе хидромелиоративни системи („Овче Поле“, „Прилеп“ и др.). Љ. Т.
ШЕСНАЕСЕТТА МАКЕДОНСКА НАРОДНООСЛОБОДИТЕЛНА БРИГАДА
ШЕСНАЕСЕТТА МАКЕДОНСКА НАРОДНООСЛОБОДИТЕЛНА БРИГАДА (с. Кучевиште, Скопско, 6. Ⅹ 1944 – 1945) – воена единица на НОВ и ПОМ и НОВЈ. Била формирана од борци на Осмата прешевска НО бригада, од Дванаесеттата бујановска НО бригада и 120 борци на Скопскиот и шарпланинскиот НОПО. Била во составот на Кумановската дивизија (до првата половина на декември 1944)… Continue reading ШЕСНАЕСЕТТА МАКЕДОНСКА НАРОДНООСЛОБОДИТЕЛНА БРИГАДА
ШЕСТА МАКЕДОНСКА НАРОДНООСЛОБОДИТЕЛНА БРИГАДА
ШЕСТА МАКЕДОНСКА НАРОДНООСЛОБОДИТЕЛНА БРИГАДА (пл. Славеј, близу до Струга, 6. Ⅸ 1944 – 1945) – воена единица на НОВ и ПОМ. Била формирана со околу 1.000 борци – дел од борците на Првата македонска НО бригада и новодојдени борци. Извршила напад на бугарските гранични караули југоисточно од Кичево и во Крушевско, а потоа влегла во… Continue reading ШЕСТА МАКЕДОНСКА НАРОДНООСЛОБОДИТЕЛНА БРИГАДА
ШЕЌЕРИНСКА, Радмила
ШЕЌЕРИНСКА, Радмила (Скопје, 10. Ⅵ 1972) – политичарка. Дипломира на Електротехничкиот факултет во Скопје (1995). Магистрира на Флечер школата за право и дипломатија во САД. Стапува во Социјал-демократската младина на РМ (1995). Била портпарол на СДСМ (1997–1999), пратеник во Собранието на РМ (1998–2002, 2006–); потпретседател на ЦО на СДСМ (1999–2003, 2003–2006); потпретседател во Владата на… Continue reading ШЕЌЕРИНСКА, Радмила
ШЕЌЕРИНСКИ, Ристо
ШЕЌЕРИНСКИ, Ристо (Штип, 28. Ⅲ 1927) – архитект. Дипломирал на Архитектонскиот факултет во Белград (1951). Живее и работи во Скопје во проектантското претпријатие „Проектант“ (до 1956). Се преселил во Нови Сад и во Белград, а потоа работел во швајцарија и во Германија како слободен архитект. Проектирал објекти со разни намени, од кои преовладуваат станбените објекти.… Continue reading ШЕЌЕРИНСКИ, Ристо
ШЕФЕР, Јакоб Гијсберт
ШЕФЕР, Јакоб Гијсберт (Ханс) де Хоп (Јакоб Гијсберт /Јаап/ де Хооп Сцхеффер) (Амстердам, Кралство Холандија, 3. Ⅳ 1948) – холандски политичар и дипломат. Бил министер за надворешни работи на Кралството Холандија (2002–2003), Генерален секретар на НАТО во времето на донесувањето на Декларацијата од Рига (2007). Т. Петр. Радмила шеќеринска
ШИЈАКОВИЌ
ШИЈАКОВИЌ (шИЈАК), Томо (Косово Поле, 15. Ⅲ 1930 – Скопје, 29. ⅩⅠⅠ 1998) – сликар, меѓу првите македонски уметници што го проблематизирал сликарството како дисциплина. Извесен период студирал на Академијата за ликовни уметности во Љубљана. Самостојно излагал во Скопје, Белград, Ниш. Учествувал на Биеналето во Сао Паоло (1969) и на Биеналето во Венеција (1978). Се… Continue reading ШИЈАКОВИЌ
ШИЈАЧКИ, Стеван
ШИЈАЧКИ, Стеван (Стари Футог, 12. ⅩⅠⅠ 1885 – Белград, 2. И 1957) – хорски диригент и композитор. Музичко образование оформува во Српската музичка школа во Белград. Меѓу двете светски војни, како наставник по музика и хорски раководител, работи во повеќе градови на тогашното кралство. Во Македонија, дејствува во Скопје и во Велес како хорски диригент… Continue reading ШИЈАЧКИ, Стеван
ШИКАРА
ШИКАРА – грмовидно формирана творба, најчесто секундарна, која генетски потекнува од некоја претходно уништена ниска, средна или висока шума. До исчезнување на шумите и појавата на шикарите се доаѓало постепено во долг временски период, како резултат на прекумерни сечи и нерационално стопанисување, перманентно пасење и брстење, шумски пожари, несоодветни законски ограничувања при користењето на шумите… Continue reading ШИКАРА
ШИКИЌ, Бранислав
ШИКИЌ, Бранислав (Пула, Хрватска, 1905 – Белград, 7. Ⅱ 1976) – шумарски инженер. Бил истакнат деец на студентското движење во Македонија и член на КПЈ (од 1941). По окупацијата бил член на Покраинската воена комисија (1941), кога бил уапсен од бугарската полиција. Подоцна бил политички комесар на Поречкиот НОПО. По Ослободувањето бил вработен во државната… Continue reading ШИКИЌ, Бранислав