Tag: К

КОЛОНИЗАЦИЈАТА на Егејскиот дел на Македонија (1913 – 1928) – државно и меѓународно стимулиран имигрантско-емигрантски процес. Паралелно со протерувањето на македонското население по силата на Нејскиот договор (1919) и Лозанскиот мировен договор (1923), грчката држава спроведувала колонизација на Егејскиот дел на Македонија за да го смени етничкот состав на населението. Колонизацијата се вршела со население… Continue reading КОЛОНИЗАЦИЈАТА на Егејскиот дел на Македонија

КОЛОНИЗАЦИЈАТА НА МАКЕДОНЦИТЕ ВО ВОЈВОДИНА (1945-1946) – колонизација извршена врз основа на Уредбата за населување во Војводина и Уредбата на Комисијата за населување од Аграрниот совет на ДФЈ (8. IX 1945). Аграрниот совет донел решение од Македонија во Војводина да бидат колонизирани 2.000 семејства, главно во Банат (во околината на Панчево, Вршац и Пландиште). Во… Continue reading КОЛОНИЗАЦИЈАТА НА МАКЕДОНЦИТЕ ВО ВОЈВОДИНА

КОЉОЗОВ, Борис (Богданци, 1930 – Скопје, јуни 1998) – град. инж., ред. проф. на Градежниот факултет во Скопје (1980 г.) по предметите од областа на металните конструкции и испитувањето на конструкциите. Се усовршувал во САД (1964/65). Бил декан на Градежниот факултет (1979– 1981). Со темелното познавање на челичните конструкции, имал значајна улога во развојот на… Continue reading КОЉОЗОВ, Борис

КОМАРЦИ, ВИСТИНСКИ (Цулицидае) – двокрилни инсекти, со тенко тело и со издолжени нозе. Слаби летачи. Мажјаците се среќаваат покрај води и се хранат со растителни сокови, а женките цицаат крв од човекот и од животните. Ларвите и куклите живеат во водна средина. Во Македонија оваа фамилија е застапена со неколку видови. Најчест е обичниот комарец… Continue reading КОМАРЦИ, ВИСТИНСКИ

КОМАРЦИ, ДОЛГОНОЖНИ (Типулидае) – двокрилни инсекти со долги нозе и со долги тесни крилја. Слаби летачи. Слични се на вистинските комарци. Развитокот и распространувањето им е условено од влажноста. Се среќаваат во влажни шуми и ливади, во густи грмушки, покрај брегови на реки, Долгоножен планински потокомарец ци и покрај други води. Оваа фамилија во Македонија… Continue reading КОМАРЦИ, ДОЛГОНОЖНИ

КОМИНТЕРНАТА И МАКЕДОНСКОТО НАЦИОНАЛНО ПРАШАЊЕ (1919–1943). Од формирањето на Коминтерната и нејзиниот Балкански секретаријат македонското национално прашање беше присутно во сите официјални акти, бидејќи беше централен проблем на Балканот, особено по поделбата на Македонија со Балканските војни (1913), потврдена и на Версајската мировна конференција (1919). Отпрвин тоа беше разгледувано како политичко, а во партиските дискусии… Continue reading КОМИНТЕРНАТА И МАКЕДОНСКОТО НАЦИОНАЛНО ПРАШАЊЕ

КОМИТЕТ ЗА ПОДДРШКА НА ГРЧКАТА ЦРКВА И ОБРАЗОВАНИЕТО (Атина, 1886) – продолжувач на пропагандната дејност на укинатиот Силогос за ширење на грчката писменост. Комитетот бил под директна надлежност на Министерството за надворешни работи на Грција. Неговата дејност за ширење грчка просвета и пропаганда во Македонија ја финансирала Владата преку конзулатите. ЛИТ.: Ελενη Μπελια, Η εκπαιδευση… Continue reading КОМИТЕТ ЗА ПОДДРШКА НА ГРЧКАТА ЦРКВА И ОБРАЗОВАНИЕТО

КОМИТОПУЛИ – млади кнезови, синови на кнезот Никола, браќата Давид, Мојсеј, Арон и Самуил. Тие ја искористиле тешката ситуација во Бугарија (969) создадена со нападите на кнезот Свјатослав, се осамостоиле во Југозападна Македонија и ги поставиле темелите на новата држава во Македонија, позната како Самуилово Царство. Во почетокот ја признавале византиската власт. Во 973 испратиле… Continue reading КОМИТОПУЛИ

КОМНИН, Алексиј – син на Константин Ангел и Теодора (ќерка на царот Алексиј Комнин), ктитор на манастирската црква „Св. Пантелејмон” во с. Нерези (Скопско), изградена и живописана во 1164 г. ЛИТ.: Д. Барџиева-Трајковска, Св. Пантелејмон, Нерези, Скопје, 2004. З. Р.-Н. Династијата Комнинци

КОМНИНИ – византиска фамилија и династија (1081–1185). За основоположник се смета Алексиј Ⅰ Комнин (1081–1118). Во времето на Комнините Византиското Царство доживеало политички, економски и културен просперитет. Покрај Алексиј Ⅰ владееле и Јован Ⅱ (1118–1143), Мануил И (1143–1180), Алексиј Ⅱ (1180– 1183) и Андроник И (1183–1185). Посебно се истакнала и историчарката Ана Комнина. ЛИТ.: Ф.… Continue reading КОМНИНИ

КОМПИР (Соланум туберосум) – едногодишно растение од фам. Соланацеае. Потекнува од Јужна Америка. Во Европа е пренесен во ⅩⅤⅠ в., а кај нас на крајот од ⅩⅤⅠⅠⅠ. Во светот се одгледува на околу 18.500.000 ха, кај нас на 14.000 ха, со вкупно производство од 190.000 т. Се одгледува заради клубените, кои се одликуваат со висока… Continue reading КОМПИР

КОМПИРОВА ЗЛАТКА (Лепти ПробиШтип 3 78 31 нотарса децемлинеата Саѕ.) – тврдо- Тетово 3 85 44 крилен инсект со жолти покрил ци и десет надолжни црни линии. Извор: Државен зав од за статистика н а Република Македониј а и ЕЛС. Живее по листовите, најчесто на компирот, по што го добил името. По Втората свет ска… Continue reading КОМПИРОВА ЗЛАТКА

КОН-ПОПОВСКА, Маргита Владиславова (Битола, 23. XI 1948) – информатичар, ред. проф. (1998) на ПМФ. Дипломирала (1972) на Отсекот за техничка математика при ПМФ во Љубљана, магистрирала (1975) на Економскиот факултет во Љубљана, каде што и докторирала (1992) со темата „Енопараметарско звезно линеарно програмиранје, теоретични ин алгоритемски пристоп”. Главна научна преокупација $ е параметарското линеарно програмирање.… Continue reading КОН-ПОПОВСКА, Маргита Владиславова

КОНАК ХАВЗИ-ПАшА – с. Бардовци, крај Скопје. Изграден е на чифликот на Хавзи-паша во периодот помеѓу 1830–1845 г. Комплексот го сочинуваат три делови со згради и дворишта оградени со ѕидови од камен, засилени со осум одбранбени кули. Во средишниот двор се наоѓа селамлукот во кој престојувал пашата со машкиот дел од семејството. На источната страна… Continue reading КОНАК ХАВЗИ-ПАшА

КОНДАКОВ, Никодим Павлович (Халањ, Курска губернија, Русија, 1. (13) XI 1844 – Прага, Чешка, 17. Ⅱ 1925) – руски академик, основач на новата руска археоло-Никодим Павлович Кондаков гија, мошне пројавен иследувач на древните европски уметности и иноватор на иконографскиот метод. Еден од поистакнатите руски научници-македонозналци. Ја предводи научната експедиција на Руската императорска академија на науките… Continue reading КОНДАКОВ, Никодим Павлович

КОНДАРКО, Благој (Крушево, 25. Ⅹ 1918 – Скопје 7. XI 1997) – истакнат учител и педагог. Завршил учителска школа (1937) и студии по педагогија на Филозофскиот факултет во Скопје (1961). Припаѓал на напредното учителско движење пред Ослободувањето. Учесник во НОБ, носител на „Партизанска споменица 1941”. Извршувал разни должности во просветата. Во 1948 г. е наставник… Continue reading КОНДАРКО, Благој

КОНДЕВ, Тодор (Кратово, 20. Ⅲ 1903 – Скопје, 10. Ⅹ 1978) – географ. Основно образование добил во родното место, гимназија завршил во Штип и во Кратово, а дипломирал на Филозофскиот факултет во Скопје, Група географија (1926). Како професор по географија работел во повеќе градови во Србија и во Македонија: Куршумлија, Прокупле, Суботица, Нови Сад, Белград,… Continue reading КОНДЕВ, Тодор

КОНДОВА-ЗАФИРОВСКА, Тодорка (Прилеп, 1. Ⅱ 1926 – Скопје, 29. Ⅴ 2003) – актерка и режисерка. Завршила Театарска академија во Белград, на Отсекот за режија (1952). Член на Драмата во МНТ (1945–1964) и во Драмскиот театар од 1964 г. до пензионирањето. Нејзиниот творечки опус е обемен, раскошен според карактерот и димензиите и се вбројува во редот… Continue reading КОНДОВА-ЗАФИРОВСКА, Тодорка

КОНДОВСКИ, Димитар (Прилеп, 30. IX 1927 – Скопје, 8. Ⅷ 1993) – сликар, сценограф, дизајнер, доп. член на МАНУ, професор на Факултетот за ликовни уметности во Скопје. Има особено значење за развитокот на македонското современо сликарство во шеесеттите години. Дипломирал на Академијата за ликовни уметности во Белград (1952). Излагал самостојно во Скопје, Загреб, Рим, Њујорк.… Continue reading КОНДОВСКИ, Димитар

КОНДОВСКИ, Насе (с. Изглибе, Костурско, Егејскиот дел на Македонија, Грција, 23. IX 1946) – унив. професор, гимнастичар. Завршил Факултет за физичка култура во Сараево (1979). Магистрирал (1984) и докторирал (1988) на Факултетот за физичка култура во Загреб. Во спортската гимнастика е апсолутен првак на Македонија (1964–1970). На Првенството на Југославија во Лесковац (1966) освоил прво… Continue reading КОНДОВСКИ, Насе

КОНЕСКА, Смилја (Прилеп, 8. Ⅰ 1931) – физичар, ред. проф. (1986) на ПМФ. Дипломирала (1954) на Филозофскиот факултет на Групата за физика. Магистрирала на ПМФ во Загреб од областа на нуклеарната физика. Докторирала (1979) на ПМФ со „Термодилатациона студија на легури на антимон и цинк”. Специјализирала во Трст и во Копенхаген. Го вовела предметот Нуклеарна… Continue reading КОНЕСКА, Смилја

КОНЕСКИ, Блаже (с. Небрегово, Прилепско, 19. Ⅻ 1921 – Скопје, 7. Ⅻ 1993) – филолог, поет, универзитетски професор. Најистакната фигура на македонистиката во периодот по Ослободувањето на Македонија. Член на Комисијата за кодификација на македонскиот литературен јазик и нејзин најистакнат претставник (составувач на најголем дел од првиот Македонски правопис, 1945, и на проширеното издание Македонски… Continue reading КОНЕСКИ, Блаже

КОНЕСКИ, Кирил (Прилеп, 19. Ⅰ 1929) – лингвист, универзитетски професор. По дипломирањето работи во ИМЈ „Крсте Мисирков” на проектот Правопис на македонскиот литературен јазик со правописен речник (1. Ⅶ 1957 – 31. Ⅰ 1969). Потоа е професор по современ македонски јазик на Педагошката академија „Климент Охридски” во Скопје, а подоцна на Филолошкиот факултет „Блаже Конески”.… Continue reading КОНЕСКИ, Кирил

КОНКУРЕНТНОСТ – способност на фирмите, на одделни економски сектори или на економијата во целина успешно да настапуваат на странските пазари. Испитувањата и мерењата на конкурентската способност на македонската економија што ги земаат предвид различните детерминанти на конкурентната способност на економиите покажуваат незадоволителни резултати. Тие можат да се сумираат на следниов начин: (1) македонската економија покажува… Continue reading КОНКУРЕНТНОСТ