АСЕМАНОВО ЕВАНГЕЛИЕ

АСЕМАНОВО ЕВАНГЕЛИЕ – глаголичко кратко изборно евангелие со месецеслов, прва пол. на XI в., 158 л. Пронајдено е во 1736 г. во Ерусалим од Ⅹ. С. Асемани (Јосеф Симон Ассемани), сега во папската Ватиканска библиотека (сигн. Слав. 3). Преписот се лоцира во Југозападна Македонија и тесно е поврзан со традициите на Охридскиот книжевен центар. Содржи архаични палеографски и јазични црти, покрај поизразити иновации на сите јазични рамништа (започнатиот процес на замена на носовките, ис-пуштање и вокализација на еровите). Ракописот има извонредно богата орнаментика, на маргините се наоѓаат бројни белешки пишувани со глаголица и кирилица кои потврдуваат дека бил во литургиска употреба уште во времето кога глаголицата во Охридскиот центар веќе била истисната. Во месецословот се споменуваат Кирил и Методиј, Климент Охридски и др. светители од Солунско и блиската околина (Димитриј Солунски, Ахил Лариски, Струмичките маченици и др.). Издаван повеќекратно, јазичните особености комплексно ги разгледува уште В. Јагиќ во првото издание на кодексот од Ф. Рачки. ЛИТ.: (избор) Ф. Рацки, Ассеманов или Ватикански евангелистар, Загреб, 1865 (препис со глаголица со опис на јаз. особености од В. Јагиќ); И. Црнчиќ, Ассеманово изборно евангјелје, Рим, 1878 (лат. транскр.); Ј. Вајс, Ј. Курз, Евангелиариум Ассемани, И, Праха, 1029 (фототип.), Ј. Курз, Евангелиáр Ассеманув Ⅱ, Праха, 1955 (кир. транскр., паракрит. апарат), И. Дуйчев (ред.), Асеманиево евангелие. Цодеџ ватицанус Славицус 3 Глаголитицус, София, 1981 (факсимил; прилог: В. Иванова-Мавродинова, А. Джурова, Асеманиевото евангелие. Старобългарски глаголически паметник от Ⅹ век. Художествено-историческо проучване). Зд. Р. АСЕНОВ-МЕЧКАТА, Крсто