„ВАРВАРА, СВ. Бојка Вапцарова со сопругот Никола Вапцаров Бугарија започнува хистерична хајка против таканареченото „македонско присвојување” на Вапцаровото книжевно дело, па се врши пресија врз пројавената специфична македонска почит кон личноста и делото на Вапцаров што кулминира со бојкот на Струшките вечери на поезијата (1979), кога во програмските единици на овој меѓународен и прес-тижен поетски фестивал е вклучено и спомнато името на поетот од Банско. Во бојкотот инициран од Сојузот на бугарските писатели солидарно учествуваат неколку источноевропски земји (СССР, Чешка, Словачка, Источна Германија). Оваа антицивилизациска репресија демонстрирана по повод седумдесетгодишнината од раѓањето на бугарскиот и македонскиот поет Вапцаров е настан без преседан во историјата на европските култури, па останува како неизбришлива дамка во меѓусебните бугарско-македонски односи и релации. Во текот на првата деценија од ⅩⅪ в., во услови на порегулирани релации помеѓу Бугарија и Македонија, третманот на големото дело на Н. Ј. Вапцаров одново си го зема своето нормално место на инспиративен сврзник помеѓу две најблиски литератури. БИБ.: И. Изданија во Бугарија – Моторни песни, София, 1940; Избрани стихотворения, София, 1946; Събрани съчинени®, 1959; Съчинени®, 1969; Съчинени®, 1979; Съчинени®, 1983; Ръкописно наследство, Софи®, 1982. Ⅱ. Изданија во Македонија: Песни, 1958; Одбрани творби. Приредил, превел и препеал и предговор напишал Гане Тодоровски, 1971; Творби. Избор и предговор Гане Тодоровски, 1979; Песни. Избор, препев и редакција Гане Тодоровски, 1988; Песни за Татковината. Собрани стихови. Подготовка и превод Блаже Ристовски, 1986; Книга за Вапцаров. Редакција, препеви и превод Гане Тодоровски, 2005.ЛИТ.: И. Изданија во Бугарија – Никола Јонков Вапцаров. Сборник (статии, спомени, стихотворения), София, 1947; Елена Вапцарова, Спомени за моя син, 1960; Борис Вапцаров, Моят брат, 1989; Бойка Вапцарова, Когато милионите възкръсват. Спомени, 1961; истата, Никола Вапцаров. Летопис за живота и творчеството му, 1978; истата, Вапцаров сред събрат-ята си по перо, 1989; Светлозар Игов, История на българската литература, 1878-1944, Вапцаров, 425–443; История на българската литература, 4. Българската литература от края на Първата световна война до девети септември 1944 година, 612-625, Вапцаров, 1976. Речник на българската литература, И, 1976, 188–194. Сборник -Никола Вапцаров. Спомени за поета и револÓционера, 70 години от рождението му, 1979; Вапцаров по света, 1969; Петър Пондев, Никола Вапцаров, 1956; Георги Караславов, СреÈи и разговори с Никола Вапцаров, 1961; ПенÏо Русев, Никола Вапцаров, 1963; Радослав Мутафчиев, Език и стил на Вапцаровата поезия, 1963; Пенчо Данчев, Преди и след разстрела, 1979; Васил Колевски, Огнярът-поет, 1982; Боян Ничев, Вапцаров или нашият поетичен диалог със света; Марин Георгиев, Третият разстрел, 1993; Тодор Балкански, Никола Вапцаров, България и Българите, 1996; Цвета Трифонова, Никола Вапцаров, текстът и сянката, 2004; Мая Вапцарова, Дневник за дневника, 2004; Јордан Каменов, Властта, историята и Вапцаров, 2004. Ⅱ. Изданија во Република Македонија : Димитар Митрев, Вапцаров, 1954; истиот, Огледи и критики, 1970, 7–181; Васил Тоциновски, Македонскиот литературен кружок, Документи, 1995; Блаже Ристовски, Вапцаров. Песни за Татковината, 5–16 и 355– 420; истиот, Македонецот Вапцаров, 2005; Гане Тодоровски, Книга за Вапцаров, 2005. Г. Т.